Ένα διαφορετικό είδος σιταριού κεντρίζει το ενδιαφέρον των καταναλωτών τα τελευταία χρόνια ενώ για αυτό έχουν αναπτυχθεί ακόμα και… θεωρίες συνωμοσίας και άλλοι μύθοι που του αποδίδουν ιδιότητες σούπερ-τροφής. Πρόκειται για το δίκοκκο σιτάρι, γνωστό στο καταναλωτικό κοινό και ως ζέα ή ζεία, μια ονομασία που προκαλεί εκτός των άλλων σύγχυση αναφορικά με την ταυτότητά της.
Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα η ζέα φέρεται να χρησιμοποιούνταν στην Ελλάδα ως ζωοτροφή, κάτι που όμως δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα. Σήμερα, δεκάδες φούρνοι και αρτοζαχαροπλαστεία έχουν διάφορα σκευάσματα με την ονομασία ζέα, που ουσιαστικά πρόκειται για προϊόντα με το δίκοκκο σιτάρι (triticum dicoccum), ένα από τα πρώτα είδη σιτηρών που καλλιεργήθηκαν κατά την αρχαιότητα για τη διατροφή του ανθρώπου.
Το δίκοκκο σιτάρι είναι ένα είδος δηµητριακού, όπως άλλα είδη σιτηρών (π.χ. µαλακό σιτάρι, σκληρό σιτάρι, κριθάρι, βρώµη, κ.ά.) και όχι ποικιλία του κυρίως καλλιεργούµενου είδους µαλακού σιταριού ή οποιουδήποτε άλλου είδους σιτηρού. Τα είδη του σιταριού (αυτοφυή και καλλιεργούµενα) υπάγονται στο γένος Triticum. Από αυτά: σε ορισµένα είδη, τα περιβλήµατα (λέπυρα) είναι στενά προσκολληµένα στον σπόρο και δεν απομακρύνονται µε το θεριζοαλωνισµό και ονομάζονται ντυμένα ενώ σε όσα απομακρύνονται κατά το θερισμό ονομάζονται γυμνά.
Τα θρεπτικά στοιχεία του δίκκοκου σιταριού
Το δίκοκκο σιτάρι, περιέχει λυσίνη, μαγνήσιο αλλά και φυτικές ίνες που διευκολύνουν τη λειτουργία του παχέως εντέρου και το καθιστούν κατάλληλο για διαβητικούς. Τα ιχνοστοιχεία του είναι ακόμα ο σίδηρος, ο φώσφορος, το κάλιο, το νάτριο, ο ψευδάργυρος και το μαγγάνιο.
Παράλληλα, έχει το ίδιο ποσοστό γλουτένης με τα υπόλοιπα σιτηρά αλλά με διαφορετική σύνθεση. Ωστόσο, μπορούν να το καταναλώσουν όσοι έχουν αλλεργία στη γλουτένη αλλά σε καμιά περίπτωση αυτοί που έχουν κοιλιοκάκη. Σύμφωνα με τον Φώτη Γραβάνη, Ομότιμο Καθηγητή Φυτοπροστασίας του Τμήματος Φυτικής Παραγωγής του Τ.Ε.Ι. Λάρισας «τα προϊόντα αυτά είναι πιο υγιεινά από εκείνα που φτιάχνονται από κοινό αλεύρι ενώ αποτρέπουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις».
Ακόμα, το αλεύρι από δίκοκκο σιτάρι περιέχει βιταμίνη Α, θειαμίνη και βιταμίνες της ομάδας Β, [ριμποφλαβίνη, (Β2), νιασίνη(Β3), παντοθενικό οξύ(Β5), βιταμίνη (Β6)], φολικό οξύ, βιταμίνη Ε, και βιταμίνης Κ. Συνεπώς, τροφές με το συγκεκριμένο σιτάρι βοηθούν στην όραση αλλά και την πρόληψη της ξηροδερμίας.
Θαυματουργές ιδιότητες που αναφέρονται όπως: μείωση της χοληστερίνης, πρόληψη καρκίνου, διαβήτη, προστασία από μετάσταση διάφορων μορφών καρκίνου, καλή λειτουργία του εγκεφάλου, δεν έχουν ακόμα καμία ιατρική τεκμηρίωση.
Η ζέα και το δίκκοκο σιτάρι στην Ελλάδα
Όπως ανέφερε στο press724 ο Φώτης Γραβάνης, λόγω των μικρών αποδόσεών του δίκοκκου σιταριού τον δεύτερο αιώνα εγκαταλείφθηκε από τους Έλληνες αλλά παρέμεινε στον ιταλικό χώρο και επέστρεψε στη χώρα μας πριν από μία 25ετία περίπου, κυρίως λόγω των ευεργετικών ιδιοτήτων του. Την ίδια στιγμή και κυρίως μέσω του ίντερνετ «κατασκευάστηκαν» διάφοροι μύθοι και προβλήθηκαν ανακρίβειες, σύμφωνα και με τους ειδικούς του δίκοκκου σιταριού, περί παρέμβασης «ξένων κέντρων» για την απαγόρευση της καλλιέργειάς του το 1928 με Νόμο επί πρωθυπουργίας Ελευθέριου Βενιζέλου, έτσι ώστε να καταστραφεί, δήθεν, η δημιουργική σκέψη και φαντασία των Ελλήνων.
Από την άλλη πλευρά, ο παραγωγός Γιώργος Αντωνόπουλος από το Αγρόκτημα Αντωνόπουλου στο Δίλοφο Φαρσάλων, είναι εκείνος που επανέφερε τη συστηματική παραγωγή δίκοκκου σιταριού στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Νίκο Μιχαλάκη, εκπρόσωπο του Αγροκτήματος «το δίκοκκο σιτάρι δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει στην Ελλάδα αλλά από το 1985 εμείς αρχίσαμε να το φυτεύουμε συστηματικά, με τη χρήση γηγενών ποικιλιών που καταφέραμε να διατηρήσουμε».
Μάλιστα, το όνομα «ζέα» αποτελεί trademark του Κτήματος Αντωνόπουλου ενώ η εταιρεία βρίσκεται στα δικαστήρια με όσους χρησιμοποιούν το όνομα αυτό. Όπως λέει στο press724 ο κ. Μιχαλάκης «η επιλογή του ονόματος «ζέα» ήταν τυχαία για τα προϊόντα της εταιρείας, καθώς κατά την αρχαιότητα ήταν τροφή για τα ζώα και όχι για τους ανθρώπους, όπως υποστηρίζουν διάφοροι που θέλουν να ταυτίσουν τη ζέα με το δίκοκκο σιτάρι».
Τα προϊόντα που μπορούν να φτιαχτούν από δίκοκκο σιτάρι είναι: αλεύρι ολικής αλέσεως και λευκό, λαζάνια, τραχανάς, μούσλι, νιφάδες, όλα τα είδη ζυμαρικών, φρέσκο ψωμί, παξιμάδια και μπύρα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια λόγω της στροφής προς τα βιολογικά προϊόντα και την υγιεινή ζωή, οι πωλήσεις των προϊόντων αυτών έχουν ανέβει κατακόρυφα.
Ρεπορτάζ: Νικολέτα Ευσταθίου
