Το κάπνισμα τσιγάρων μπορεί να αφήσει μόνιμο αποτύπωμα στο ανθρώπινο DNA, αλλάζοντας πάνω από 7.000 γονίδια με τρόπους που ενδέχεται να συμβάλουν στην εκδήλωση ασθενειών που συνδέονται με το κάπνισμα, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Επανεξετάζοντας αποτελέσματα από δείγματα αίματος περίπου 16.000 ανθρώπων που συμμετείχαν σε 16 προηγούμενες μελέτες, οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι για όσους είχαν σταματήσει το κάπνισμα, τα περισσότερα γονίδια ‘επανήλθαν’ μέσα σε πέντε χρόνια μετά τη διακοπή.
«Παρόλο που το συγκεκριμένο εύρημα υπογραμμίζει τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του καπνίσματος που παραμένουν, τα καλά νέα είναι ότι όσο πιο γρήγορα είναι κανείς σε θέση να σταματήσει το κάπνισμα, τόσο το καλύτερο.» επισημαίνει η Stephanie London μία από τους συγγραφείς της έρευνας και αναπληρώτρια διευθύντρια στο Τμήμα Επιδημιολογίας του Αμερικάνικου Ινστιτούτου για τις Περιβαλλοντικές Επιστήμες Υγείας.
Ακόμη κι έτσι, η ομάδα της London εντόπισε ότι κάποιες γενετικές μετατροπές επέμεναν, ακόμα και 30 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος.
Εκείνη και οι συνεργάτες της εστίασαν την προσοχή τους σε μια διαδικασία που λέγεται μεθυλίωση του DNA (DNA methylation) – πρόκειται για γενετικές αλλαγές που δεν μετατρέπουν τον υπολανθάνοντα κώδικα των γονιδίων αλλά μπορούν να τροποποιήσουν το πώς αυτά εκφράζονται ή ενεργοποιούνται.
Γνωστό για τη συμβολή του σε μια σειρά προβλημάτων υγείας συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου, της καρδιοπάθειας και του εγκεφαλικού, το κάπνισμα τσιγάρων παραμένει η κορυφαία αιτία θανάτου παγκοσμίως που μπορεί όμως να προληφθεί και στην οποία αποδίδονται περίπου 6 εκατομμύρια θάνατοι κάθε χρόνο – όπως υποστηρίζει η έρευνα.
Ακόμα και δεκαετίες αφότου οι καπνιστές σταματούν, η συνήθεια συνεπάγεται την πιθανότητα μακροχρόνιου ρίσκου ασθένειας. Οι αλλαγές στη μεθυλίωση του DNA προτείνονται σαν ένας πιθανός λόγος γι’ αυτό.
Η ομάδα της London συνέκρινε περιοχές μεθυλίωσης του DNA σε ενεργούς και πρώην καπνιστές με όσους δεν έχουν υπάρξει καπνιστές. Εκτός από το εύρημα ότι περιοχές του DNA που σχετίζονταν με το κάπνισμα συνδέονταν με περισσότερα από 7.000 γονίδια, περίπου το ένα τρίτο των γνωστών ανθρώπινων γονιδίων, οι ερευνητές έμαθαν ότι κάποιες περιοχές μεθυλίωσης του DNA επέμεναν ακόμα και τρεις δεκαετίες μετά τη διακοπή καπνίσματος.
Όπως σημειώνει η London, o εντοπισμός των μετατροπών στο DNA ίσως οδηγήσει σε διαγνωστικά τεστ που με μεγαλύτερη ακρίβεια θα μπορούν να αξιολογήσουν το ιστορικό καπνίσματος ενός ασθενή.
«Αυτού του είδους τα στοιχεία θα μας επέτρεπαν να εκτιμήσουμε την προηγούμενη συμπεριφορά σχετικά με το κάπνισμα. Κανείς δεν λέει ότι καπνίζει ενώ δεν καπνίζει αλλά κάποιοι αναφέρουν ότι δεν καπνίζουν ενώ το κάνουν, οπότε θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις ενδείξεις για να το διαπιστώσουμε. Τα συγκεκριμένα δεδομένα θα μπορούσαν να αποδειχτούν χρήσιμα στο να διακρίνουμε πιο έγκυρα τις επιπτώσεις στην υγεία που έχει το ιστορικό ενός ανθρώπου στο κάπνισμα. Επιπλέον προσφέρουν τη δυνατότητα ανάπτυξης δυνητικών νέων θεραπειών για την αποκατάσταση περιοχών μεθυλίωσης του DNA. Ειδικά σε μια πάθηση σχετική με το κάπνισμα, εάν έχει κανείς έναν εξαιρετικό βιοδείκτη (biomarker) καπνίσματος, επιτρέπεται να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις από άλλες εκθέσεις με έναν πιο σχολαστικό τρόπο.» συμπληρώνει η London.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Circulation: Cardiovascular Genetics.
Για τον Norman Edelman, ανώτερο επιστημονικό σύμβουλο στην Αμερικάνικη Ένωση για τους Πνεύμονες η νέα έρευνα «εγείρει κάποια βασανιστικά θέματα» παρόλο που δεν διαπιστώνει μια ξεκάθαρη σχέση αιτίου-αποτελέσματος ανάμεσα στις γενετικές αλλαγές που σχετίζονται με το κάπνισμα και τα προβλήματα υγείας. «Όσοι από μας αντιμετωπίζουμε το κάπνισμα σαν πρόβλημα δημόσιας υγείας καταλαβαίνουμε ότι ο,τιδήποτε μελετάμε μοιάζει να επηρεάζεται από το κάπνισμα. Πολλά είδη καρκίνου, η οστική νόσος (bone disease), η πνευμονοπάθεια, η καρδιοπάθεια, τα γαστρεντερικά προβλήματα – το κάπνισμα έχει τόση ευρεία γκάμα επιδράσεων που δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη όταν ακούμε για τις επιγενετικές του επιδράσεις. Το μήνυμα εδώ είναι ότι το κάπνισμα έχει έναν φοβερό, εκτεταμένο αντίκτυπο στα γονίδια. Μέρος του είναι αναστρέψιμο, άλλο όμως όχι. Οπότε εάν καπνίζετε, τροποποιείτε τη γενετική σας σύνθεση με τρόπο που δεν είναι εξολοκλήρου αναστρέψιμος.» καταλήγει ο ίδιος.
Πηγή: boro.gr
