Η Τσικνοπέμπτη, με έναν κωμικό τόνο, είναι η μέρα που μισούν οι… χορτοφάγοι. Σπίτια, μαγαζιά, καφετέριες – όλοι στήνουν τη δική τους ψησταριά και γίνεται ιδιαίτερος ντόρος να ετοιμάσουν ένα τραπέζι γεμάτο κάθε λογής κρέατα.
Όμως, μήπως πρέπει να αναρωτηθεί κανείς γιατί γιορτάζουμε την Τσικνοπέμπτη και τι το ιδιαίτερο έχει αυτή η μέρα;
Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη «τσίκνα», τη χαρακτηριστική μυρωδιά του κρέατος που ψήνεται στα κάρβουνα. Η γιορτή έχει τις ρίζες της στα βάθη των αιώνων, και πιθανόν να προέρχεται από τις γιορτές των Αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων που χαρακτηρίζονταν από την κραιπάλη, τα πειράγματα στους δρόμους, το κρασί και την κρεατοφαγία.
Για τους ελληνορθόδοξους προμηνύει την έναρξη της Σαρακοστής, της σαρανταήμερης περιόδου νηστείας πριν από το Πάσχα, και γιορτάζεται 11 μέρες πριν από την Καθαρά Δευτέρα. Λέγεται ότι επιλέχτηκε η Πέμπτη ως ημέρα κρεατοφαγίας, καθώς παραδοσιακά οι ημέρες νηστείας των ελληνορθόδοξων είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή.
Τη σημερινή εποχή η Τσικνοπέμπτη είναι και η «επίσημη» ημέρα έναρξης της αποκριάτικης περιόδου. Λαϊκά και καρναβαλικά δρώμενα, καθώς και μουσικές κομπανίες συμπληρώνουν τη μέρα της άφθονης κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας, συνδυάζοντας αρμονικά τις παραδόσεις με σύγχρονες ιδέες.
To έθιμο της Τσικνοπέμπτης σε ορισμένες περιοχές παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Στις Σέρρες, για παράδειγμα, ανάβουν μεγάλες φωτιές στις οποίες όχι μόνο ψήνουν το κρέας, αλλά και οι πιο τολμηροί επιχειρούν να πηδήξουν ανάμεσα από τις φλόγες. Λίγο πιο ψηλά, στην Κομοτηνή, πρωταγωνιστής είναι μια κότα, την οποία καψαλίζουν οι νοικοκυρές για να τη φάνε την Κυριακή της Αποκριάς.
Πολλές ασυνήθιστες παραδόσεις για το έθιμο αυτό χαρακτηρίζουν τον κάθε τόπο και λαό. Το ίδιο ισχύει και για τους Ποντίους.
Στον Πόντο την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς έτρωγαν συμβολικά ένα αυγό. Με την πράξη αυτή εννοούσαν ότι θα έχουν το στόμα τους κλειστό την περίοδο της νηστείας μέχρι το Πάσχα. Μάλιστα οι Έλληνες στον Πόντο έλεγαν «Με τ’ ωβόν εβούλωσά το, με τ’ ωβόν θ’ ανοίγ’ ατο» («με το αυγό το βούλωσα, με το αυγό θα το ανοίξω»), εννοώντας ότι το πρώτο φαγώσιμο που θα έτρωγε μετά το τέλος της νηστείας, αργά το Μεγάλο Σάββατο θα ήταν το κόκκινο αυγό της Ανάστασης.
Οι Αποκριές διαρκούν τρεις εβδομάδες. Η λέξη καρναβάλι προέρχεται από το λατινικό «carnem levare» ή «carnis levamen», που σημαίνει «διακοπή της βρώσης κρέατος», όπως και η ελληνική «Απόκρεω». Η ειδωλολατρική παράδοση του μασκαρέματος υποτίθεται ότι διώχνει τα κακά πνεύματα του χειμώνα και βοηθάει έτσι στην εξασφάλιση μιας επιτυχημένης σοδειάς.
