Κοινό είναι το 1/3 των «κόκκινων» ανοιγμάτων στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, καθώς πρόκειται για δάνεια που έχουν χορηγηθεί στην ίδια εταιρεία από 2 ή και περισσότερα πιστωτικά ιδρύματα.
Τα ευρήματα της μελέτης δράσης για τις προβληματικές χορηγήσεις που διενήργησε η McKinsey & Co, για λογαριασμό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) καταδεικνύουν τη μεγάλη συγκέντρωση που έχει επιτευχθεί και στα δανειακά χαρτοφυλάκια, μετά τον τελευταίο γύρο συγχωνεύσεων στον κλάδο.
Σύμφωνα με αυτά, από τα 45 δισ. ευρώ δανείων των Τράπεζας Πειραιώς, Eurobank και Εθνικής Τράπεζας που αναλύθηκαν στο πλαίσιο της σχετικής άσκησης, τα 36 δισ. ευρώ ανήκουν στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ενώ τα 11 δισ. ευρώ από αυτά είναι κοινές χορηγήσεις.
Πρόκειται για ένα σημαντικό στοιχείο, στο πλαίσιο της προσπάθειας που θα γίνει για την εξυγίανση των στοιχείων ενεργητικού των τεσσάρων συστημικών ομίλων τα επόμενα χρόνια, καθώς διευκολύνει τις ενέργειες αναδιαρθρώσεων στην επιχειρηματική πίστη.
Ήδη οι τράπεζες κινούνται προς την κατεύθυνση συντονισμένων δράσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με χαρακτηριστικότερη έως σήμερα την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Eurobank, Alpha Bank και KKR για τα δάνεια μεγάλων εταιρειών που έχουν «κοκκινήσει».
Όπως επεσήμανε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε η διοίκηση του ΤΧΣ, ο κ. Άρης Ξενόφος, διευθύνων σύμβουλος του Ταμείου «το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των 4 συστημικών τραπεζών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2015 έχει αγγίξει το δυσθεώρητο ύψος των 103 δισ. ευρώ».
«Το γεγονός αυτό», σύμφωνα με τον ίδιο, «επιβάλει την άμεση και αποτελεσματική ενασχόληση όλων των εμπλεκόμενων μερών με διάθεση συνεργασίας και κοινωνικής ευαισθησίας όπου απαιτείται».
Μηχανισμός συντονισμού
Το ΤΧΣ σχεδιάζει σε αυτή τη φάση ένα μηχανισμό συντονισμού μεταξύ των τραπεζών για τις μεγάλες εταιρικές αναδιαρθρώσεις.
Στόχος της πρότασης που θα υποβάλλει είναι η παροχή κατευθυντήριων οδηγιών και αρχών προκειμένου να εξασφαλιστεί η εξεύρεση λύσεων, η επιτάχυνση της διαδικασίας και η συγκέντρωση/ανταλλαγή τεχνογνωσίας, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα εμπλεκόμενα μέρη τα σχετικά εγχειρίδια άλλων χωρών, και τα διεθνή πρότυπα συνεργασίας προσαρμοσμένα στην ελληνική πραγματικότητα.
Επιπλέον, έχει αναλάβει τον προσδιορισμό περιμέτρου προβληματικών επιχειρήσεων και κλάδων.
Ο μηχανισμός συντονισμού θα απευθύνεται σε μεγάλες εταιρείες λαμβάνοντας υπ’ όψη τη δυνατότητα ή μη αναδιάρθρωσης, τον αριθμό των τραπεζών που έχει έκθεση ο όμιλος, και επιλεγμένους χρηματοοικονομικούς δείκτες ανά όμιλο ή ακόμα και σε σύνολο κλάδων (αναγνώριση προβληματικών κλάδων, προτεραιοποίηση με βάση την επίπτωση ενδεχόμενης κλαδικής αναδιάρθρωσης στην εθνική οικονομία και συνοπτική αξιολόγηση των επιλεγμένων κλάδων) που χρήζουν αναδιάρθρωσης.
Όπως τόνισε ο κ. Ξενόφος, από την ανάλυση των δεδομένων που ελήφθησαν στο νέο μηχανισμό θα μπορούσαν να συμμετάσχουν 170 ομίλοι (με 11 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και 15 δισ ευρώ συνολική έκθεση) και συνολικά 5 κλάδοι.
Τα εμπόδια
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΧΣ υπογράμμισε ότι για να επιταχυνθούν οι σχετικές διεργασίες, θα πρέπει να περιοριστούν τα διάφορα εμπόδια που υφίστανται σήμερα.
Όπως εξήγησε αυτά κατηγοριοποιούνται ως εξής:
α) Nομικά & Κανονιστικά (π.χ. περιορισμοί στην προώθηση των δικαιωμάτων των πιστωτών, περιορισμένη προστασία στελεχών όταν προβαίνουν στην αναδιάρθρωση υφιστάμενων δανείων, περιορισμοί στο κανονιστικό πλαίσιο για την εξυπηρέτηση και πώληση μη εξυπηρετούμενων δανείων, περιορισμένα κίνητρα για εξωδικαστικούς συμβιβασμούς κλπ).
β) Φορολογικά/Λογιστικά (π.χ. οι πολύ υψηλοί φόροι ακινήτων οι οποίοι έχουν επηρεάσει αρνητικά την εν λόγω αγορά).
γ) Θέματα Τραπεζικής Αγοράς όπου η έλλειψη ενός πλαισίου συντονισμού, ενιαίας προσέγγισης/διαδικασίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων πλευρών (ιδιωτών, δημοσίου, οφειλετών), καθώς και η έλλειψη εξειδίκευσης προηγμένων λύσεων αναδιάρθρωσης, ενίοτε παρατείνει και πολλές φορές εμποδίζει την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης. Επιπρόσθετα χρειάζονται κατάλληλες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να είναι εφικτή, ταχεία και αποτελεσματική η λειτουργία του εν λόγου μηχανισμού συντονισμού.
Οι δυνατότητες των τραπεζών
Ο κ. Ξενόφος σημείωσε ότι η μελέτη αξιολογεί και τις δυνατότητες του τραπεζικού τομέα να προχωρήσει σε μακροχρόνιες και βιώσιμες ρυθμίσεις.
Όπως είπε, οι συστημικοί όμιλοι θα πρέπει να ενισχύσουν περαιτέρω τις δυνατότητές τους ως εξής:
α) να κατηγοριοποιήσουν (segmentation) τις υποθέσεις και να τις συνδέσουν με συγκεκριμένες λύσεις μέσω επέκτασης των αναλύσεων, σαφούς καθορισμού των ορίων για διαφορετικές κατηγορίες πελατών και σύνδεση πελατών με συγκεκριμένες επιλογές αναδιάρθρωσης.
β) να ενθαρρύνουν τη χρήση εξελιγμένων και μακράς διάρκειας λύσεων αναδιάρθρωσης με επέκταση και τυποποίηση της εφαρμογής των πιο περίπλοκων και μακροπρόθεσμων λύσεων (π.χ. κεφαλαιοποίηση χρέους, λειτουργική αναδιάρθρωση).
γ) να αναπτύξουν τις ικανότητες και την εξειδίκευση του προσωπικού υπεύθυνο για την αναδιάρθρωση εταιρικών δανείων με επιπλέον σεμινάρια εκπαίδευσης και τοποθέτηση πρόσθετου προσωπικού με την κατάλληλη τεχνογνωσία και
δ) να βελτιώσουν την ποιότητα και τον όγκο της απαιτούμενης πληροφορίας και να καθορίσουν συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης (KPIs) καθώς και να θεσπίσουν κίνητρα για την ενίσχυση των συστημάτων και υποδομών πληροφορικής.
Ο κ. Ξενόφος κατέληξε υποστηρίζοντας πως είναι απαραίτητη και η διεύρυνση του ρόλου των κεφαλαιαγορών στο όλο κύκλωμα, ώστε να διασφαλιστεί η ενεργή συμμετοχή επενδυτών.
Στο πλαίσιο αυτό, πρόσθεσε, «απαιτείται ένα προοδευτικό νομικό, κανονιστικό και φορολογικό πλαίσιο γύρω από τις πτωχευτικές διαδικασίες, καθώς και ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες.
«Οι παράγοντες των κεφαλαιαγορών καθώς και άλλοι ειδικοί αναδιαρθρώσεων, πρέπει να βρίσκονται σε στενή συνεργασία με τις τράπεζες, στο πλαίσιο ενός μηχανισμού συντονισμού ή ενός οχήματος αναδιάρθρωσης κεφαλαίων» τόνισε ο CEO του ΤΧΣ.
