Τα αριστερά αντανακλαστικά (και άλλοθι) του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και οι ανησυχίες βουλευτών που προέρχονται από περιοχές που κατά κόρον υφίστανται τις επιπτώσεις του προσφυγικού ζητήματος, ενεργοποιήθηκαν κατά την ενημέρωση της ΚΟ του κόμματος από τον υπουργό αναπληρωτή Μεταναστευτικής Πολιτικής Ι. Μουζάλα, νωρίτερα την Πέμπτη.
Λίγη ώρα δε μετά την λήξη της συνεδρίασης, η ομάδα των 53+ σε συνέχεια των αντιδράσεων που είχαν εκδηλωθεί στην πρόσφατη συνεδρίαση της ΠΓ, ανακοίνωσε την ανάληψη πρωτοβουλίας υπέρ των προσφύγων και πρακτικά κατά της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας, την οποία πάντως ο Αλ. Τσίπρας έχει αποδεχθεί και προσυπογράψει.
Σύμφωνα με πληροφορίες στην εκδήλωση των ενστάσεων σχετικά με την κυβερνητική πολιτική στο προσφυγικό πρωτοστάτησε η Βασιλική Κατριβάνου, ενώ οι προβληματισμοί άλλων αφορούσαν διάφορα ζητήματα όπως η διαδικασία χορήγησης ασύλου, σε σχέση με την τήρηση της συνθήκης της Γενεύης, η οποία προβλέπει ολοκλήρωση διαδικασιών σε διάστημα 28 ημερών ενώ με βάση τις προωθούμενες ρυθμίσεις το διάστημα μειώνεται σε 14 ημέρες. Αντιδράσεις εκφράστηκαν επίσης και σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των κλειστών κέντρων φιλοξενίας, με τα οποία αντιτίθενται αρκετοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Πάντως, κομματικές και κυβερνητικές πηγές εκτιμούσαν ότι – ως είθισται – δεν τίθεται ζήτημα καταψήφισης του σχετικού νομοσχεδίου, αλλά μόνον εσωκομματικού διαλόγου… παραδοσιακού Τύπου.
Λίγη ώρα μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης, η ομάδα των 53+, με μακροσκελή ανακοίνωση προανήγγειλε ανάληψη πρωτοβουλιών, οι οποίες δεν μοιάζουν να έχουν την έγκριση της κυβέρνησης.
Στο κείμενο που διανεμήθηκε με τίτλο: «Να αντισταθούμε στη λογική του κλεισίματος που προωθεί η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, να συνεχίσουμε να δίνουμε τη μάχη υπέρ των προσφύγων- μεταναστών και των δικαιωμάτων τους», αναφέρονται τα εξής:
«H συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, στις 18 Μαρτίου, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στο προσφυγικό και στην αντιμετώπισή του εκ μέρους της ΕΕ. Από τη σκοπιά, ιδίως, των αναγκών των προσφύγων και μεταναστών, της διεθνούς νομιμότητας, του προσφυγικού δικαίου και της περιφρούρησης των δικαιωμάτων η συμφωνία αποτελεί αρνητική εξέλιξη, που δεν αφήνει περιθώριο αισιοδοξίας: Δεν συνάδει με τη διεθνή νομιμότητα, δεν αντλεί την έμπνευσή της από τις ουμανιστικές ευρωπαϊκές αξίες (που είχαν, σε σημαντικό βαθμό αναδειχθεί, το καλοκαίρι του 2015 στο ζήτημα)· αντίθετα, βάζει τη σφραγίδα της στη λογική των κλειστών συνόρων, της μείωσης των ανθρώπινων ροών και της Ευρώπης-φρούριο ακόμη και έναντι του πρόσφυγα, υπονομεύει στην πράξη τη συνθήκη της Γενεύης (όταν λ.χ. μιλάει για ανταλλαγή ενός Σύρου με έναν Σύρο), και μετατρέπει το προσφυγικό από ευρωπαϊκό και διεθνές θέμα σε ελληνοτουρκικό.
Η κυρίαρχη Ευρώπη, που έχει σοβαρές ευθύνες για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Συρία και το Ιράκ, συνεπώς και την προσφυγική κρίση και το δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων, κλείνει τις πόρτες της -η κάθε χώρα με διαφορετικό τρόπο- ενισχύοντας, εκ των πραγμάτων, την ακροδεξιά ρητορική και πρακτική.
Είμαστε αντίθετοι σε τέτοιες λογικές κλεισίματος, που εκφράζει η πρόσφατη συμφωνία, όπως είναι αντίθετα και μια σειρά κόμματα και συλλογικότητες της ευρωπαϊκής αριστεράς, των πράσινων κομμάτων, αλλά και διεθνών οργανισμών, ανθρωπιστικών οργανώσεων, συλλογικοτήτων και πλήθος αλληλέγγυων.
Η ασφάλεια της Ευρώπης και των λαών της, όπως επιβεβαιώνεται από τις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με την ένταση της καταστολής, με κραυγές μίσους, που εντείνουν τον ακραίο θρησκευτικό φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Απάντηση σε αυτά τα φαινόμενα δεν μπορεί να είναι η ισλαμοφοβία, η καταστρατήγηση του κράτους δικαίου, οι κραυγές μίσους αλλά η πολιτική που προωθεί την ειρήνη, την κοινωνική συνοχή και τη συνύπαρξη των λαών.
Αναδεικνύεται, λοιπόν, για πολλοστή φορά η ανάγκη της ανατροπής των συσχετισμών στη γηραιά ήπειρο και η επαναθεμελίωσή της σε εντελώς διαφορετική βάση. Ειδάλλως, μια Ευρώπη που αρνείται τους ξεριζωμένους, που στήνει τείχη και στρατό απέναντί τους, που διαιρείται στη βάση της εθνικιστικής αναδίπλωσης, δεν έχει κανένα μέλλον ως ενιαία δημοκρατική οντότητα. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη λογική της περίκλειστης ξενοφοβικής Ευρώπης, των γκέτο για τον «άλλο» και της ανοιχτής, φιλόξενης και πολυπολιτισμικής ηπείρου, είναι, πλέον, ορατή και δοκιμάζεται στη μάχη που διεξάγουμε. Και η μάχη αυτή είναι ιδεολογική, πολιτική, μάχη έμπρακτη, στο ίδιο το πεδίο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η νεολαία του είναι, και πρέπει να παραμείνουν, στην πρώτη γραμμή αυτής της μάχης. Οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και τα παιδιά τους έφτασαν στη χώρα μας περνώντας από πολλαπλούς κινδύνους και δέχτηκαν -όσοι σώθηκαν- μια αγκαλιά, ένα «καλώς τους», την αμέριστη αλληλεγγύη των κινημάτων, αλλά και της μεγάλης πλειονότητας του λαού μας. Νιώθουμε ικανοποίηση γι’ αυτή την πραγματικότητα, καθώς ως κόμμα, ως αριστερά, ως κυβέρνηση, πιστεύουμε ότι συμβάλαμε αποφασιστικά, στην τήρηση της νομιμότητας – και γι’ αυτό άλλωστε κατηγορηθήκαμε από τους ιδεολογικούς και πολιτικούς μας αντιπάλους. Σε αυτό το δρόμο θα συνεχίσουμε, παρότι αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες, τους δυσμενείς συσχετισμούς στην Ε.Ε., τις αρνητικές για τους πρόσφυγες εξελίξεις, μετά την συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία, συμφωνία η οποία αποτελεί οπισθοδρόμηση, θέτοντας σοβαρά νομικά, πολιτικά και ηθικά ζητήματα.
Αρνούμαστε να δεχτούμε ότι η είσοδος των προσφύγων σε ευρωπαϊκό έδαφος είναι «παράτυπη». Για μας, παράτυπη δεν είναι η προσφυγιά, αλλά οι λόγοι που τη δημιούργησαν. Παράτυπη και παράνομη είναι κάθε απόπειρα ακύρωσης των διεθνών συμβάσεων και ιδιαίτερα της συνθήκης της Γενεύης. Παράνομα είναι τα κάστρα που φτιάχνει η Ευρώπη, τα κλειστά κέντρα, η πολιτική αποτροπής, οι σκηνές απόγνωσης, η αναλγησία ακόμα και μπροστά σε ευάλωτες ομάδες και ασυνόδευτα παιδιά. Παράνομη, εντέλει, είναι η ίδια η ευρωπαϊκή ελίτ, που κλείνει τα μάτια της μπροστά στη διεθνή νομιμότητα και αντιμετωπίζει, έστω και άτυπα, την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα» για τους πρόσφυγες.
Τι κάνουμε
Γνωρίζουμε ότι η χώρα μας περνάει σε άλλη φάση, καθώς πλέον δεν είναι μόνο χώρα διέλευσης (transit) αλλά και χώρα υποδοχής. Κι αυτό δεν συμβαίνει για πρώτη φορά. Υπάρχουν ιστορικά προηγούμενα, στον 20ό αιώνα, με θετική τελικά έκβαση: η ελληνική κοινωνία, μέσα από αντιφάσεις και αντιθέσεις, παρά την ξενοφοβία και τον ρατσισμό που εκδηλώθηκε, μπόρεσε εντέλει, να δεχτεί τους «άλλους» και να τους εντάξει δημιουργικά, με θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την οικονομία.
Το ίδιο, τηρουμένων των αναλογιών, καλούμαστε να κάνουμε και σήμερα. Απαιτείται, αμέσως, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο υποδοχής του προσφυγικού πληθυσμού στη χώρα, αποκεντρωμένα και σε κατοικίες, ώστε και οι άνθρωποι να ζήσουν αξιοπρεπώς, έχοντας πρόσβαση σε παιδεία, υγεία, στέγαση, εργασία και με απόλυτο σεβασμό στην κουλτούρα και τα θρησκευτικά τους πιστεύω. Όλα αυτά θα συντελέσουν ώστε οι τοπικές κοινωνίες, και με την συνδρομή της Τ.Α, στην ομαλή ένταξη, μακριά από λογικές και πρακτικές κέντρων κράτησης και στρατοπέδων συγκέντρωσης. Σε αυτήν την λογική, εικόνες μεταφοράς προσφύγων ή μεταναστών με χειροπέδες, προφανώς είναι απαράδεκτες και καταδικαστέες.
Η ελληνική κυβέρνηση επιβάλλεται, το επόμενο διάστημα, να διασφαλίσει τα δικαιώματα των ανθρώπων, προσφύγων και μεταναστών και να βασιστεί στην απαρέγκλιτη τήρηση της διεθνούς νομιμότητας και της σύμβασης της Γενεύης. Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορούν να λειτουργούν κέντρα υποδοχής και καταγραφής, για τα οποία δεν έχουν ακόμα θεσμοθετηθεί διαδικασίες που να διασφαλίζουν την προστασία των δικαιωμάτων των ανθρώπων (ενίσχυση υπηρεσίας ασύλου, συγκρότηση δεύτερου βαθμού για την εξέταση προσφυγών, επαρκής χρόνος εξέτασης των αιτήσεων -είναι προφανές ότι οι δεκατέσσερις μέρες δεν αρκούν-, χωρίς παρεκκλίσεις από τον ισχύοντα σήμερα νόμο, νομική στήριξη, διερμηνείς, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.ά.
Πρέπει να ενισχυθούν οι υπηρεσίες ασύλου και υποδοχής, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των προσφύγων, που θα έρθουν αλλά και βρίσκονται ήδη στη χώρα μας. Επίσης, πρέπει να επιταχυνθεί η μετεγκατάσταση των προσφύγων, από τη χώρα μας σε άλλες χώρες της Ε.Ε., να προωθηθεί η εξασφάλιση ασφαλών διόδων, καθώς και η επανεγκατάσταση προσφύγων από τρίτες χώρες (Τουρκία, Λίβανος, Ιορδανία) σε χώρες Ε.Ε., σε αριθμούς όμως που να συνιστούν πραγματική εναλλακτική: ο αριθμός 72.000, που προβλέπει η συμφωνία, ακούγεται προσχηματικός και εμπαιγμός, σε σχέση με τα εκατομμύρια των προσφύγων.
Τις επόμενες ημέρες, το επόμενο διάστημα, οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ στο σύνολό τους, θα δώσουν τη μάχη εκεί που είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, συμπορευόμενοι με το τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης, με το κίνημα ανθρωπιάς».
