Ο βικτωριανός ντετέκτιβ που ενέπνευσε τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ
Σαγήνευσε τη βικτωριανή Αγγλία με την απαράμιλλη ικανότητά του στην επίλυση υποθέσεων βασιζόμενος σε οξυδερκείς συνεπαγωγές και στην αντίληψή του περί υλικών ενδείξεων, πέρα από την ευχέρειά του στις μεταμφιέσεις και την πολύπλευρη γνώση του σχετικά με τον κόσμο του εγκλήματος.
Μόνο που αυτός ο ντετέκτιβ δεν ήταν ο Σέρλοκ Χολμς αλλά ένας πραγματικός ερευνητής, ο Τζέρομ Καμινάντα που, όπως δείχνουν οι νεότερες έρευνες, ενέπνευσε στον σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ τον περίφημο ήρωά του.
Η βιογραφία του Καμινάντα, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2014, αποκαλύπτει μια σειρά από εντυπωσιακές ομοιότητες ανάμεσα σ’ αυτόν και στον φανταστικό χαρακτήρα του Ντόιλ ως προς τις ανορθόδοξες μεθόδους τους και το χαρακτήρα τους. Καταδεικνύει επίσης πώς η πλοκή των ιστοριών του Ντόιλ απηχεί έντονα υποθέσεις που χειρίστηκε ο πραγματικός ντετέκτιβ.
Η συγγραφέας της βιογραφίας, Άντζελα Μπάκλεϊ, ανακάλυψε ότι ο Καμινάντα βρέθηκε επίσης αντιμέτωπος με μια παρόμοια περίπτωση γοητευτικής και ταλαντούχου εγκληματία όπως η Αϊρίν Άντλερ, και ότι τον ντετέκτιβ κατέτρυχε ως νέμεση ένας αντίστοιχος Μόριαρτι, επί σειρά υποθέσεων, μέχρι την τελική, δραματική αντιπαράθεση.
Λέει η Άντζελα Μπάκλεϊ: «Ο Καμινάντα έγινε πρόσωπο εθνικής εμβέλειας ακριβώς την ίδια εποχή που γεννιόταν ο Σέρλοκ Χολμς. Είναι τόσες πολλές οι παραλληλίες που είναι φανερό πως ο Ντόιλ χρησιμοποιούσε στοιχεία του πραγματικού χαρακτήρα για να δημιουργήσει τον δικό του.
Γεννημένος από Ιταλό πατέρα και Ιρλανδέζα μητέρα, ο Καμινάντα είχε ως έδρα του το Μάντσεστερ αλλά οι υποθέσεις που αναλάμβανε τον οδηγούσαν σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της χώρας, ενώ απολάμβανε δημοσιότητα μέσω του Τύπου, με εκτενή άρθρα γύρω από τα επιτεύγματά του.
Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του στην Αστυνομία του Μάντσεστερ, παρόλο που αργότερα, όπως και ο Χολμς, δούλεψε ως «σύμβουλος ερευνητής».
Έγινε γνωστός γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1880, λίγο μετά το ντεμπούτο του Σέρλοκ Χολμς με τη Σπουδή στο Κόκκινο, και πολύ σύντομα βγήκαν στην επιφάνεια οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο ερευνητές.
Όπως ακριβώς ο μυθιστορηματικός χαρακτήρας του Χολμς βασιζόταν σε ένα δίκτυο επαφών με τον υπόκοσμο –τους «Ατάκτους της Μπέικερ Στριτ»– έτσι και ο Καμινάντα ήταν γνωστός για τους πολλούς και ποικίλους πληροφοριοδότες του, τους οποίους συχνά συναντούσε στο πίσω στασίδι ενός ναού.
Οι τύποι αυτοί τον βοήθησαν να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα της αδελφότητας του εγκλήματος, ενώ κι ο ίδιος κυκλοφορούσε συχνά στα λημέρια τους μεταμφιεσμένος – άλλη μια τακτική κοινή με τον Χολμς, τον οποίο ενσαρκώνει στην πιο πρόσφατη εκδοχή του ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς.
Όπως και ο αντίστοιχος φανταστικός χαρακτήρας, ο Καμινάντα ήταν γνωστό ότι τριγυρνούσε μόνος, νύχτα, στις πιο επικίνδυνες γειτονιές, επεμβαίνοντας ατρόμητα σε όποιο έγκλημα τύχαινε να συναντήσει.
Η ικανότητά του στις μεταμφιέσεις ήταν τόσο διάσημη ώστε σε μια περίπτωση που παρακολουθούσε μια ομάδα κλεφτών ντυμένος εργάτης, ούτε και ο ίδιος του ο αρχιφύλακας δεν κατάφερε να τον αναγνωρίσει.
Οι μεταμφιέσεις του περιελάμβαναν επίσης το «μεθυσμένο ρεμάλι» αλλά και ρόλους εργατών-χειρωνακτών. Ενίοτε ωστόσο παρουσιαζόταν και ως επαγγελματίας-μεσοαστός, όπως στην περίπτωση που οδήγησε στη δικαιοσύνη έναν τσαρλατάνο γιατρό.
Είχε ανακηρυχθεί «ο τρόμος των κακοποιών» και αργότερα «ο Γκαριμπάλντι των ντετέκτιβ» και λέγεται πως μπορούσε να εντοπίζει τους κλέφτες από τον τρόπο που βάδιζαν – αυτό, πιθανώς ως αποτέλεσμα των επισκέψεών του στις φυλακές, όπου παρακολουθούσε τους κρατούμενους να περπατούν στην αυλή προκειμένου να εξοικειωθεί με το ύφος και το βάδισμά τους.
Η καρτέλα του στην αστυνομία του Μάντσεστερ — Greater Manchester Police Museum and Archives
Λέγεται ότι στη διάρκεια της καριέρας του πιστώθηκε την καταδίκη 1.225 εγκληματιών. Η πιο γνωστή του υπόθεση –ίσως κι εκείνη που θυμίζει περισσότερο ιστορία του Σέρλοκ Χολμς– ήταν το «Μυστήριο του τετράτροχου αμαξιού».
Δύο άνδρες πήραν ένα τετράτροχο αμαξάκι. Στη διαδρομή, ο ένας πήδηξε από το αμάξι και ο άλλος βρέθηκε μέσα στο αμάξι να πεθαίνει.
Δεν υπήρχε καμία προφανής αιτία θανάτου και πολύ λίγα στοιχεία, αλλά μέσα από μια σειρά συλλογισμών, για τους οποίους θα ήταν περήφανος και ο ίδιος ο Χολμς, ο Καμινάντα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δράστης ήταν ο Τσαρλς Πάρτον, που είχε ναρκώσει τον άλλον άνδρα πριν ανεβούν στο αμαξάκι με σκοπό να τον ληστέψει.
Σε μια άλλη περίφημη υπόθεση έπαιξε προεξάρχοντα ρόλο στο κυνήγι κάποιων τρομοκρατών ανά τη χώρα, υπεύθυνων για μια σειρά εκρήξεων.
Η Άντζελα Μπάκλεϊ, ιστορικός και μέλος της Εταιρίας Γενεαλογιστών, έχει εντοπίσει τον αντίστοιχο «Μόριαρτι» του Καμινάντα στο πρόσωπο του Μπομπ Χόριτζ, ενός βίαιου και ευφυούς εγκληματία, με τον οποίο ο Καμινάντα είχε μια 20ετή βεντέτα, από τότε που τον συνέλαβε για την κλπή ενός ρολογιού και πέτυχε την καταδίκη του σε επτά χρόνια φυλάκιση λόγω προηγούμενων καταδικαστικών αποφάσεων.
Η αυστηρή αυτή ποινή για ένα σχετικά μικρό αδίκημα εξόργισε τον Χόριτζ τόσο πολύ, ώστε την ώρα που τον έπαιρναν από το δικαστήριο, ορκίστηκε να εκδικηθεί τον ντετέκτιβ.
Βγαίνοντας από τη φυλακή, η εγκληματική δραστηριότητα του Χόριτζ διευρύνθηκε, κατάφερνε ωστόσο να βρίσκεται πάντοτε ένα βήμα πιο μπροστά από τις αρχές, επιτυγχάνοντας συχνά και εντυπωσιακές αποδράσεις.
Η δράση του διακόπηκε τελικά αφού πυροβόλησε δύο αστυνομικούς. Ο Καμινάντα τον εντόπισε στο Λίβερπουλ και, μεταμφιεσμένος ξανά, τον συνέλαβε, τραβώντας το όπλο του ένα κλάσμα του δευτερολέπτου πιο γρήγορα από τον εγκληματία. Ο Χόριτζ καταδικάστηκε για απόπειρα φόνου σε ισόβια.
Η «Αϊρίν Άντλερ» του Καμινάντα ήταν η Αλίσια Ορμόντ, μια εκ πρώτης όψεως καλλιεργημένη γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, με ακριβά γούστα, η οποία όμως ήταν στην πραγματικότητα μια ικανότατη πλαστογράφος και έμπειρη κακοποιός, καταζητούμενη σε ολόκληρη τη χώρα για μια σειρά από απάτες και κλοπές.
Ο Καμινάντα την εντόπισε και την συνέλαβε αλλά –κι εδώ η γοητεία που ασκούσε η Άντελρ στον Χολμς αντανακλά τα πραγματικά στοιχεία– φαίνεται ότι επίσης σαγηνεύτηκε απ’ αυτήν.
Η υπόθεση συνέβη το 1890, ένα χρόνο προτού εμφανιστεί η Άντλερ στο «Σκάνδαλο στη Βοημία».
Ο Καμινάντα, που εξέδωσε τα απομνημονεύματά του αφού αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, πέθανε το 1914, τη χρονιά που εκτυλίσσεται το τελευταίο βιβλίο με ήρωα τον Χολμς.
Ο Καμινάντα, πάντως, δεν ήταν το πρώτο πρόσωπο που προβλήθηκε ως «βάση» για τον Χολμς, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε ως λογοτεχνικός ήρωας το 1887 και πρωταγωνίστησε συνολικά σε τέσσερα μυθιστορήματα και 56 διηγήματα.
Ο ίδιος ο Ντόιλ είχε πει ότι είχε εμπνευστεί από τον δρ. Τζόζεφ Μπελ, χειρουργό στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Εδιμβούργου και εργοδότη, για ένα διάστημα, του Ντόιλ. Όπως κι ο Χολμς, ο Μπελ ήταν γνωστός για τα συμπεράσματα στα οποία κατέληγε βασιζόμενος σε ελάχιστες παρατηρήσεις. Ως πηγή έμπνευσης για τον χαρακτήρα του Χολμς έχει αναφερθεί και ο σερ Χένρι Λίτλτζον, πρώην γιατρός της αστυνομίας.
Η Άντζελα Μπάκλεϊ ωστόσο, το βιβλίο της οποίας έχει τίτλο Ο Πραγματικός Σέρλοκ Χολμς, πιστεύει ότι χρησιμοποιήθηκε ο Καμινάντα προκειμένου να αποκτήσει ο Χολμς καλύτερο πάτημα στον κόσμο του εγκλήματος, το ιδιαίτερο ερευνητικό του στυλ και μερικές από τις παράξενες υποθέσεις που εκλήθη να διαλευκάνει.
Πηγή: The Telegraph
—του Jasper Copping. Μετάφραση για το dim/art: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου—
