Ο εορτασμός των 1000 χρόνων από την ίδρυση της μονής του Αγίου Παντελεήμονος, που είναι γνωστή ως το ρώσικο μοναστήρι του Αγίου ‘Ορους είναι η επίσημη αφορμή για την επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ελλάδα. Πέρα από το πολιτικό και οικονομικό ενδιαφέρον της επίσκεψης, με δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που επισκέπτεται επίσημα ο Ρώσος πρόεδρος εδώ και περίπου έναν χρόνο, η παρουσία του στο μοναστήρι έχει τη δική της σημειολογία.
Ηδη, στη Θεσσαλονίκη φθάνει και ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος, ο οποίος θα μεταβεί στις Καρυές του Αγίου ‘Ορους και θα υποδεχθεί αύριο τον Βλαντιμίρ Πούτιν, oποίος είχε επισκεφθεί το Αγιο Ορος και το 2005.
Το μοναστήρι που θα επισκεφθεί αύριο ο ρώσος πρόεδρος είναι ένα τεράστιο και επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα. Η μονή ιδρύθηκε στη θέση αυτή το 1765. Το παλιότερο κτηριακό συγκρότημα, όμως, ανάγεται στον 11ο αι. Τη μονή αυτή άρχισαν να επιλέγουν από το 1840 πολλοί Ρώσοι μοναχοί, με αποτέλεσμα στα τέλη του 19ου αι. να ξεπερνούν τα 1000 άτομα. Μάλιστα από το 1875 μπορούσαν να εκλέγουν Ρώσο ηγούμενο. Με τις γενναίες χορηγίες των Ρώσων τσάρων και του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Σκαρλάτου Καλιμαύχη, χτίστηκε το τεράστιο κτιριακό συγκρότημα, τα πολλά και μεγάλα παρεκκλήσια και όλα στολίστηκαν με χρυσάφι και ασήμι. Όμως η πτώση της τσαρικής Ρωσίας οδήγησε τη μονή σε παρακμή. Τα τελευταία χρόνια η μονή άρχισε και πάλι να γίνεται δημοφιλής μεταξύ νέων μοναχών από τη Ρωσία και τις άλλες ρωσόφωνες χώρες. Επίσης η μονή ανέκτησε μέρος της λάμψης της ύστερα από την ανακαίνιση των περισσοτέρων κτιρίων της.
Όλα τα οικοδομήματα αποτελούν δείγματα της ρωσικής αρχιτεκτονικής και είναι διακοσμημένα με τοιχογραφίες της ρωσικής ζωγραφικής σχολής του 19ου αι. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα. Κτίστηκε το διάστημα 1812-1821 και ακολουθεί τη μορφή και το τυπικό των αθωνικών ναών. Εκτός του κεντρικού ναού υπάρχουν τα μεγάλα παρεκκλήσια της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του Αγίου Μητροφάνη και της Αναλήψεως του Κυρίου, το πενταόροφο οικοδόμημα των κελιών των μοναχών.
Η Τράπεζα, χτίστηκε το 1890 και τοιχογραφήθηκε το 1897. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το καθολικό, που μπορεί να εξυπηρετήσει ταυτόχρονα σχεδόν 1000 άτομα. Πάνω από την είσοδο της Τράπεζας είναι το καμπαναριό. Ένα επιβλητικό κτίριο με 32 καμπάνες. Η μεγαλύτερη βρίσκεται στον πρώτο όροφο και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο. Έχει διάμετρο σχεδόν 3 μέτρα, ζυγίζει 13 τόνους και όταν κτυπά ακούγεται μέχρι τον Πολύγυρο, 70 χιλιόμετρα μακριά.
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μονές η Θεία Λειτουργία δεν τελείται στο καθολικό, αλλά στο παρεκκλήσι της Αγίας Σκέπης. Αυτό γίνεται διότι σύμφωνα με το Τυπικό της μονής, η Θεία Λειτουργία τελείται στο καθολικό στα ελληνικά και στα ρωσικά εκ περιτροπής, ενώ σε όλα τα υπόλοιπα παρεκκλήσια μόνο στα ρωσικά.
Στη μονή σήμερα είναι εγκατεστημένη αδελφότητα δεκάδων Ρώσων μοναχών.
