Ο Γιόζεφ είναι Ιρανός, από την Τεχεράνη, και βρίσκεται στην Ελλάδα από την ημερομηνία-ορόσημο, που καθόρισε την αλλαγή στο καθεστώς όσων προσφύγων εισέρχονται στη χώρα μας, από τις 19 Μαρτίου. Κάθεται σε ένα σλίπιγκ μπαγκ που άπλωσε στο πεζοδρόμιο της πλατείας Δυρραχίου της Θεσσαλονίκης, περιμένοντας να τον παραλάβει ένας διακινητής και να τον οδηγήσει στα σύνορα με την πΓΔΜ.
Ο 35χρονος Ιρανός είναι ένας από τους δεκάδες πρόσφυγες που συγκεντρώνονται σε καθημερινή βάση στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού, κυρίως στην πλατεία Δυρραχίου και στο πάρκο της οδού Γιαννιτσών. Τα πρόσωπα αλλάζουν, καθώς δεν μένουν περισσότερο από δύο ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Το διάστημα αυτό περιμένουν να πάρουν το πράσινο φως από τους σύγχρονους δουλέμπορους, που πλέον αποτελούν τη μοναδική λύση τους, για να φτάσουν στην Ευρώπη.
«Έχω συμφωνήσει για το ταξίδι μέχρι τη Σερβία. Θα μου κοστίσει από 900 έως 1.000 ευρώ. Σκοπός μου είναι να φτάσω στην Αυστρία. Το συνολικό κόστος μέχρι εκεί είναι γύρω τις 2.000 ευρώ», λέει στη «ΜτΚ» ο Γιόζεφ.
Έφτασε στη Μυτιλήνη στις 19 Μαρτίου και, όπως είπε, έμεινε φυλακισμένος για περισσότερους από δύο μήνες στο νησί. «Υπέβαλα αίτηση ασύλου στην Ελλάδα. Όμως, για να εξεταστεί το αίτημά μου και να δω τι θα γίνει, πρέπει να περιμένω οκτώ μήνες. Δεν είναι δυνατόν να γίνει αυτό. Δεν έχω ρούχα, δεν έχω φαγητό, ακόμη κι αν μείνω σε ένα κέντρο φιλοξενίας. Εγώ πρέπει να δουλέψω, για να ζήσω, δεν είναι δυνατόν να περιμένω άλλο», παραπονιέται.
Ο Γιόζεφ ξέρει πάρα πολύ καλά πως η προσπάθειά του να διασχίσει παράνομα τα σύνορα είναι δύσκολη. «Το γνωρίζω, έχω μιλήσει και με άλλους πρόσφυγες που τους συνέλαβαν και τους γύρισαν πίσω. Δεν έχω άλλη επιλογή από το να προσπαθήσω», σημειώνει. Μιλά διαρκώς στο τηλέφωνο και ενημερώνεται για τις κινήσεις που πρέπει να κάνει, προκειμένου να συναντηθεί με τον «οδηγό», όπως αποκαλούν τους διακινητές. «Δεν θα του δώσω χρήματα, εάν δεν φτάσω στη Σερβία. Πλέον το γνωρίζουμε όλοι αυτό», αναφέρει.
Θέλει να ζήσει στην Αυστρία. Πιστεύει ότι εκεί η κατάσταση και οι συνθήκες ζωής είναι καλύτερες απ’ ό,τι στη Γερμανία, όπου κατευθύνεται η πλειονότητα των προσφύγων και των μεταναστών. «Νομίζω, από τις πληροφορίες που έχω από άλλους πρόσφυγες, ότι εκεί είναι καλύτερα για εμάς», λέει. Ο 35χρονος έμεινε περισσότερο από δύο μήνες στο κέντρο κράτησης της Μόριας. Υπέβαλε αίτηση ασύλου και περιμένοντας να κινηθούν οι διαδικασίες τού επιτράπηκε να φύγει από το νησί. Έφτασε στον Πειραιά και για έναν μήνα έμεινε σε ένα διαμέρισμα φίλων του στην Αθήνα. «Είμαι τρεις ημέρες εδώ, αλλά δεν νομίζω ότι θα μείνω περισσότερο. Σε λίγες ώρες πιστεύω πως θα αναχωρήσω για τα σύνορα», καταλήγει.
Οι επιστρέφοντες
Ο μεγαλύτερος αριθμός των προσφύγων φτάνει στην πόλη από την Αθήνα. Έχουν συνεννοηθεί τηλεφωνικά με τους διακινητές, επιβιβάζονται στα τρένα από την πρωτεύουσα, γι’ αυτό και κατασκηνώνουν για λίγες ώρες στην περιοχή του σταθμού. Οι περισσότεροι όμως, είτε καταφέρνουν να περάσουν το φράχτη της ΠΓΔΜ είτε όχι, επαναπροωθούνται από την αστυνομία σε κέντρα φιλοξενίας της Θεσσαλονίκης, κυρίως του Βαγιοχωρίου.
«Πριν από δύο ημέρες οι αστυνομικοί στην ΠΓΔΜ με συνέλαβαν μαζί με τα μικρά μου αδέρφια και τους γονείς μου και μας επέστρεψαν σε ελληνικό έδαφος», είπε ο 19χρονος Αλεμζάν από το Αφγανιστάν. Ο νεαρός πλήρωσε 150 ευρώ, μόνον για να διασχίσει τη συνοριακή γραμμή Ελλάδας – ΠΓΔΜ. Όπως είπε, οι αστυνομικοί με λεωφορεία τούς μετέφεραν σε κέντρα φιλοξενίας. «Εμείς ξαναφύγαμε και ήρθαμε εδώ να βρούμε τους διακινητές. Περιμένουμε να μας στείλουν χρήματα, για να προσπαθήσουμε πάλι, αλλά, όταν τους βρούμε, θα μας μεταφέρουν», υπογράμμισε.
Οι προσπάθειες προσφύγων και μεταναστών να διασχίσουν τα σύνορα είναι συνεχείς. Με κάθε τρόπο. Η περίπτωση του 19χρονου δεν είναι η μοναδική. Εκατοντάδες εντοπίζονται καθημερινά από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές, υποχρεώνονται να επιβιβαστούν σε λεωφορεία μισθωμένα από το συντονιστικό όργανο της μεταναστευτικής πολιτικής, για να βρεθούν σε ένα κέντρο φιλοξενίας της Θεσσαλονίκης, όπου μπορεί να μείνουν για μία νύχτα και μετά φεύγουν πάλι.
Άλλοι πάνε για Τουρκία, άλλοι οδηγούνται στην Αλβανία
Το προσφυγικό και μεταναστευτικό κύμα που παρατηρήθηκε το τελευταίο διάστημα με προορισμό την Τουρκία και αποκάλυψε η «Μ» συνεχίζεται, όπως λένε πηγές στον Έβρο. Δεκάδες σε καθημερινή βάση κατευθύνονται με τρένο σε σιδηροδρομικούς σταθμούς που βρίσκονται κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Η πιο διαδεδομένη διαδρομή για τις αντίστροφες ροές έχει τελικό προορισμό στο ελληνικό έδαφος το σταθμό του Διδυμοτείχου.
Ο 27χρονος Ατία είναι από τη Συρία. Μαζί με τη σύζυγό του και τη μόλις 1 χρόνου κόρη τους διανυκτέρευσαν στην πλατεία Δυρραχίου, προερχόμενοι από ένα κέντρο φιλοξενίας της Θεσσαλονίκης. Έβλεπαν ότι οι διαδικασίες για τη μετεγκατάστασή τους στην Ευρώπη καθυστερούν ιδιαίτερα, ενώ δεν είχαν άλλα χρήματα, για να μείνουν στην Ελλάδα. Ήταν τρεις μήνες στην Ειδομένη, όπου εγκλωβίστηκαν μετά το κλείσιμο των συνόρων, και μετακινήθηκαν στη Θεσσαλονίκη μετά την επιχείρηση της αστυνομίας.
Ο Ατία έκοψε δύο εισιτήρια -για τον ίδιο και τη σύζυγό του- για το Διδυμότειχο. Νωρίτερα είχε πληροφορηθεί από ομοεθνείς του πως το ταξίδι της επιστροφής είναι ευκολότερο, «αρκεί να βρεις έναν διακινητή». Τελικά ο εντοπισμός διακινητή δεν ήταν δύσκολος. Πληρώνοντας 50 ευρώ για τον καθένα, μετά την αποβίβασή τους από το τρένο στο Διδυμότειχο έφτασαν γρήγορα στις όχθες του Έβρου. «Είμαι στον τελευταίο σταθμό στην Ελλάδα και τώρα ξεκίνησα το ταξίδι της επιστροφής. Ίσως κάποτε φτάσω στην πατρίδα μου», είπε και πήρε το μονοπάτι για τα σύνορα, χωρίς να είναι γνωστό πώς και πότε πέρασε, καθώς η πρόσβαση στην περιοχή των συνόρων είναι απαγορευμένη.
Στον Έβρο το τελευταίο διάστημα οι αστυνομικές αρχές αποτρέπουν εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες να διασχίσουν τα νερά του επικίνδυνου ποταμού. Ωστόσο εκτιμάται πως πολλοί καταφέρνουν να περάσουν. Ήδη έχουν καταγραφεί και συλλήψεις διακινητών προσφύγων προς την Τουρκία, με το ποσό των 50 ευρώ για τον καθένα.
Στροφή στην Αλβανία
Η κατεύθυνση των μεταναστευτικών ροών προς τα ελληνοαλβανικά σύνορα αποτελούσε εδώ και μήνες ένα σχέδιο επί χάρτου για τους επιτελείς της Βόρειας Ελλάδας, οι οποίοι φοβήθηκαν πως ο αποκλεισμός των συνόρων με την ΠΓΔΜ θα οδηγούσε αρκετούς προς την Αλβανία, προκειμένου από εκεί να βρουν άλλους δρόμους για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μάλιστα την περίοδο κατά την οποία είχε αναπτυχθεί έντονα η σχετική φημολογία, ειδικά όταν οι πρόσφυγες συμπλήρωναν δύο μήνες εγκλωβισμένοι στην Ειδομένη και κυκλοφόρησαν σε αραβικά προφίλ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προτάσεις για τη συγκεκριμένη οδό, οι αλβανικές αρχές κινητοποιήθηκαν, ενώ τα πρωτοσέλιδα του Τύπου της γειτονικής χώρας προκαλούσαν πανικό, μιλώντας ακόμη και για συνεργασία με την ιταλική αστυνομία για τη λήψη έκτακτων μέτρων. Όμως τίποτε από αυτά δεν έγινε, καθώς πρόσφυγες δεν εμφανίστηκαν.
Το φαινόμενο παρατηρήθηκε μόλις πριν από λίγες ημέρες, τουλάχιστον επίσημα. Ειδικότερα για πρώτη φορά αστυνομικοί της διεύθυνσης αλλοδαπών Θεσσαλονίκης συνέλαβαν 49χρονο έλληνα οδηγό λεωφορείου, στο οποίο είχαν επιβιβαστεί 87 πρόσφυγες από τη Συρία, μεταξύ των οποίων 46 παιδιά. Όλοι τους υπέδειξαν ως προορισμό στις διωκτικές αρχές τα ελληνοαλβανικά σύνορα, χωρίς όμως να προσδιορίσουν σε ποιο σημείο. Κατηγορούμενοι για διακίνηση συνελήφθησαν επίσης τρεις Σύροι και ένας Ιρακινός, που είχαν δείξει τη διαδρομή. Ενδεχομένως το περιστατικό να αντιμετωπιζόταν ως μεμονωμένο, εάν την ίδια ημέρα οι αλβανικές αρχές δεν εντόπιζαν στα σύνορα της χώρας τους με το Κόσοβο δεκαεπτά Αφγανούς που είχαν περάσει μέσω των ίδιων συνόρων.
«Μας προβληματίζει το ενδεχόμενο να στραφούν προς τα εκεί, όμως μέχρι τώρα δεν υπάρχουν δείγματα για μαζική στροφή των ροών προς την Αλβανία», τόνισε στη «ΜτΚ» αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ., γνώστης του προσφυγικού. Στη μεθόριο με την Αλβανία πάντως οι διωκτικές αρχές έχουν λάβει μέτρα, χωρίς όμως να έχουν βρει πρόσφυγες να προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα.
Η διαδικασία της μετεγκατάστασης άρχισε να κινείται
Η Ύπατη Αρμοστεία για τους πρόσφυγες εδώ και περίπου έναν μήνα έχει αρχίσει τη διαδικασία της προκαταγραφής όλων των προσφύγων και μεταναστών που ζουν σε κέντρα φιλοξενίας στην Ελλάδα. Μετά το στάδιο αυτό για όσους έχουν δικαίωμα κινούνται οι διαδικασίες της συνέντευξης, για να προχωρήσει η μετεγκατάστασή τους στην Ευρώπη.
Δικαίωμα μετεγκατάστασης έχουν μόνον οι Σύροι και οι Ιρακινοί, όπως και οι προερχόμενοι από άλλες εμπόλεμες περιοχές, όπως είναι η Ερυθραία. Ωστόσο το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει αποκλείσει εθνικότητες, όπως είναι οι Αφγανοί, οι οποίοι τουλάχιστον στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται ως πρόσφυγες πολέμου. Οι συγκεκριμένοι έχουν δικαίωμα ή να ακολουθήσουν τη διαδικασία της επανένωσης, εάν έχουν οικογένειες που μένουν νόμιμα στην Ευρώπη, ή να παραμείνουν στην Ελλάδα μέσω της υποβολής αίτησης ασύλου. Όλοι οι υπόλοιποι μετανάστες έχουν μοναδική επιλογή την κατάθεση αίτησης ασύλου, για να μείνουν στην Ελλάδα.
Η διαδικασία μετεγκατάστασης φαίνεται πως τον προηγούμενο μήνα κινήθηκε ικανοποιητικά σε σχέση με τους πρώτους μήνες του χρόνου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναρτώνται από την υπηρεσία ασύλου από 22 Μαΐου μέχρι 23 Ιουνίου μετακινήθηκαν προς ευρωπαϊκές χώρες 876 πρόσφυγες, όταν από τις αρχές του χρόνου μέχρι τις 22 Μαΐου είχαν μετεγκατασταθεί 973. Οι χώρες που φαίνεται ότι απορροφούν τους περισσότερους πρόσφυγες είναι η Γαλλία, η Φιλανδία, η Πορτογαλία και η Λετονία, ενώ λιγότεροι γίνονται δεκτοί από τη Γερμανία.
Τα ραντεβού για τη συνέντευξη από στοιχεία των ίδιων των προσφύγων δίνονται σε ένα διάστημα τριών μηνών σε αυτή τη φάση. Από εκεί και πέρα υπολογίζεται ότι χρειάζονται τουλάχιστον άλλοι δύο μήνες για τη μετακίνηση των προσφύγων στην ευρωπαϊκή χώρα που θα τους δεχτεί.
Πηγή: Μακεδονία (του Κώστα Καντούρη)
