Μελέτη που έγινε από Αυστριακούς επιστήμονες διαπίστωσε ότι τα άτομα που εκτίθενται πολύ στον ήλιο κάνουν «φακίδες» μέσα στην ίριδα των ματιών τους. Οι επιστήμονες εξέτασαν 632 κολυμβητές από 4 μέχρι 84 ετών που χρησιμοποιούσαν δημόσιες πισίνες στην Αυστρία. Το 76% εξ αυτών είχε έστω και μία «φακίδα» μέσα στην ίριδα του ματιού του. Παρατηρήθηκε δε ότι οι κολυμβητές κατά μέσο όρο είχαν 5 «φακίδες» συνήθως και στα δύο μάτια.
Οι «φακίδες» αυτές σύμφωνα με τους ειδικούς είναι κάτι σκούρες κηλίδες που βγαίνουν μέσα στο έγχρωμο τμήμα της ίριδας του ματιού. Είναι πολύ συνηθισμένες και υπολογίζεται ότι εμφανίζονται στο 60% των ενηλίκων.
Η πλειονότητα όσων είχαν αυτές τις «φακίδες» ήταν μεσήλικες ή ηλικιωμένοι με ιστορικό πολλών ηλιακών εγκαυμάτων στη ζωή τους και εμφανείς δερματικές βλάβες όπως κηλίδες στα χέρια από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες.
Συγκεκριμένα, τα άτομα αυτά ήταν μεγαλύτερης ηλικίας (διάμεση ηλικία τα 42 έτη, έναντι 28 ετών που ήταν η διάμεση ηλικία των εθελοντών χωρίς φακίδες στα μάτια), πολλά εκ των οποίων είχαν πάθει πάνω από 10 σοβαρά ηλιακά εγκαύματα με φουσκάλες στη διάρκεια της ζωής τους (31% όσων είχαν φακίδες στα μάτια, έναντι 19% όσων δεν είχαν).
Επίσης, το 26% των εθελοντών με φακίδες στα μάτια είχαν δερματικές βλάβες από τον ήλιο (έναντι του 11% των εθελοντών δίχως φακίδες), ενώ το 72% των ατόμων με φακίδες στα μάτια είχαν και χαρακτηριστικές ακτινικές κηλίδες στα χέρια (ανήκουν στα λεγόμενα σημάδια του ήλιου), έναντι του 45% όσων δεν είχαν φακίδες.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Investigative Ophthalmology & Visual Science», επιβεβαίωσε ότι οι φακίδες της ίριδας εμφανίζονται λιγότερο συχνά σε όσους έχουν σκουρόχρωμα μάτια, ενώ έδειξε ότι είναι σπανιότερες και σε όσους λαμβάνουν επαρκή μέτρα ηλιοπροστασίας – όχι όμως ειδικά για τα μάτια, αλλά γενικότερα για το σώμα τους. Οι «φακίδες» αυτές σύμφωνα με τους ειδικούς είναι κάτι σκούρες κηλίδες που βγαίνουν μέσα στο έγχρωμο τμήμα της ίριδας του ματιού. Είναι πολύ συνηθισμένες και υπολογίζεται ότι εμφανίζονται στο 60% των ενηλίκων.
Όπως επισημαίνει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School στη μελέτη αυτή, παρατηρήθηκε επιπλέον, ότι η χρήση γυαλιών για διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών της όρασης (π.χ. μυωπία), φακών επαφής ή γυαλιών ηλίου δεν συσχετίσθηκε με την παρουσία φακίδων στην ίριδα, ενώ αντίθετα σχετίσθηκε η λήψη γενικών μέτρων ηλιοπροστασίας. Όπως εξηγεί ο Δρ. Κανελλόπουλος, αυτό δεν είναι και τόσο παράλογο, δεδομένου ότι κανένα μέτρο ηλιοπροστασίας από μόνο του δεν είναι τόσο αποτελεσματικό, όσο η ταυτόχρονη υιοθέτηση πολλών μέτρων μαζί (το να φοράει, για παράδειγμα, κάποιος γυαλιά ηλίου και να κυκλοφορεί κάτω από τον καυτό ήλιο του μεσημεριού, δεν είναι εξίσου προστατευτικό για τα μάτια με το να φοράει τα γυαλιά ηλίου και να κάθεται στην σκιά).
Τη σημασία του ήλιου στην ανάπτυξη των φακίδων μέσα στην ίριδα του κατέδειξε και ένα ακόμα εύρημα της ίδιας έρευνας, το οποίο αφορά τη θέση ανάπτυξή τους. Όπως διαπιστώθηκε, οι φακίδες δεν αναπτύσσονται απ’ άκρη σ’ άκρη της ίριδας, αλλά ανομοιόμορφα, με συνηθέστερη θέση εμφάνισης το κάτω, έξω τεταρτημόριό της, δηλαδή το κατώτερο τμήμα της που βρίσκεται μακριά από τη μύτη.
Σύμφωνα με τον κ. Κανελλόπουλο, «αυτό ίσως οφείλεται στο ότι το βλέφαρο και η μύτη σκιάζουν καλύτερα τα ανώτερα και το κάτω, έσω τεταρτημόριο της ίριδας». Ωστόσο, όπως είπε, η ίριδα είναι ένας από τους ιστούς του σώματος που εκτίθεται περισσότερο στον ήλιο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Και παρόλο που ακόμα δεν είναι γνωστό σε τι ποσοστό ευθύνεται η ηλιακή ακτινοβολία για οφθαλμοπάθειες όπως ο καταρράκτης ή η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η κοινή λογική λέει πως σε ανθρώπους με πολλές φακίδες στην ίριδα οι οποίες υποδηλώνουν υψηλή αθροιστική έκθεση στον ήλιο, η πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων παθήσεων πιθανώς είναι αυξημένες.
Επομένως, όπως λέει, οι φακίδες της ίριδας μπορεί να αποτελούν χρήσιμη ένδειξη επικείμενου κινδύνου, κάτι που φυσικά πρέπει να εξεταστεί σε επόμενες έρευνες.
