Χειρόγραφα σε γλώσσες νεκρές, ξεχασμένες. Μυθολογικά κείμενα, ποιήματα, ιατρικά συγγράμματα και θρησκευτικά έργα έρχονται σταδιακά στο φως μέσω του προγράμματος ανάκτησης των παλιμψήστων χειρογράφων της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Θεοβάδιστο Όρος Σινά.
Το Πρόγραμμα των Σιναϊτικών Παλιμψήστων αποτελεί συνεργασία της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Θεοβαδίστου Όρους Σινά, της Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης Πρώιμων Χειρογράφων (Early Manuscripts Electronic Library, EMEL) και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (UCLA). Η επιστημονική τεχνολογία απεικόνισης «φασματική φωτογράφιση» εφαρμόστηκε για την ανάκτηση σβησμένων κειμένων σε πολλά παλίμψηστα της Ιεράς Μονής.
Ο εκ των επικεφαλής του προγράμματος και εκτελεστικός διευθυντής του EMEL Μάικλ Φελπς μιλά για την ιστορική σημασία των ανακτηθέντων κειμένων. «Όταν ανεβάσουμε τα κείμενα στο διαδίκτυο του χρόνου, μπείτε στην ιστοσελίδα και ψάξτε τη. Ίσως να μην μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα, όμως θα αισθανθείτε πόσο εύθραυστη είναι η ιστορία, πώς εξαφανίστηκαν, όπως πιστεύουμε, σημαντικά κείμενα σπουδαίων συγγραφέων, όπως ο Όμηρος, ο Πλάτων ή ο Αριστοτέλης», δηλώνει ο Φελπς στο euronews.
Στόχοι του έργου είναι να καταστήσει ευανάγνωστα τα σβησμένα στρώματα γραφής στα παλίμψηστα της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης, να αναγνωρίσει και να περιγράψει παλαιογραφικά τα σβησμένα κείμενα, όσο αυτό είναι δυνατό και να εκδόσει διαδικτυακά ευανάγνωστες φωτογραφίες, οι οποίες να είναι προσβάσιμες μέσα από έναν κατάλογο με δυνατότητα αναζήτησης.
Σε συνεργασία με την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης και την υποστήριξη του υπουργείου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, το EMEL συγκέντρωσε μια διεθνή ομάδα επιστημόνων και τεχνικών για να χρησιμοποιήσουν τη φασματική φωτογράφιση με σκοπό την ανάκτηση σβησμένων στρωμάτων γραφής μιας ευρείας επιλογής παλιμψήστων της Μονής. Στη συνέχεια, μια διεθνής ομάδα 25 μελετητών με εξειδίκευση στις σχετικές γλώσσες και γραφές εργάστηκε με τις επεξεργασμένες φωτογραφίες για να αναγνωρίσει και να περιγράψει τα σβησμένα κείμενα.
Η αποκάλυψη αυτού του θησαυρού κειμένων που φυλάσσεται στην τεράστια βιβλιοθήκη του Μοναστηριού θα δώσει ξανά ζωή σε πάνω από 6.800 σελίδες, γραμμένες σε 10 διαφορετικές γλώσσες. Αυτός ο πολιτισμικός πλούτος αναδεικνύει ακριβώς τη μοναδικότητα της Μονής, η οποία παρά την απομονωμένη θέση της, έχει αποδειχθεί σταυροδρόμι για ανθρώπους όλων των πολιτισμών και των θρησκειών.
Η καθηγήτρια Βυζαντινολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και επιστημονική διευθύντρια του προγράμματος Κλαούντια Ραπ δηλώνει στο euronews: «Είδαμε ότι τα σβησμένα κείμενα που ανακτήσαμε είχαν γραφεί σε έναν μεγάλο αριθμό γλωσσών. Είδαμε έτσι πόσο ισχυροί ήταν οι πολιτισμικοί δεσμοί στην πάροδο των ετών, αλλά και ότι η Ιερά Μονή, αν και βρισκόταν σε μια απομακρυσμένη περιοχή, λειτούργησε ως μαγνήτης για ανθρώπους από πάρα πολλές διαφορετικές κουλτούρες».
Η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης διαθέτει την αρχαιότερη εν συνεχή λειτουργία βιβλιοθήκη στον κόσμο, η οποία φιλοξενεί πάνω από 4.500 χειρόγραφα σε 10 διαφορετικές γλώσσες. μεταξύ των θησαυρών της Βιβλιοθήκης αριθμούνται περί τα 160 παλίμψηστα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή παγκοσμίως. Τα σβησμένα στρώματα γαφής των Σιναϊτικών Παλιμψήστων περιλαμβάνουν κείμενα σε 10 γλώσσες, τα οποία χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 10ο αιώνα.
Η παρουσία τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή του Σινά έχει δυσχεράνει την πρόσβαση στην Ιερά Μονή του Θεοβαδίστου Όρους. Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές έχουν ψηφιοποιήσει τα παλίμψηστα και σκοπεύουν να τα ανεβάσουν στο διαδίκτυο, καθιστώντας τα διαθέσιμα σε ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα.
Πηγή: Euronews
