Πόσες φορές κάθε μέρα τσεκάρετε το κινητό σας ή το tablet σας; Πόσες φορές έχετε δυσανασχετήσει με κάποιον στο δρόμο διότι γράφει στο κινητό; Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί σε μια καφετερία ή ένα εστιατόριο πως γίνεται -ειδικότερα οι πιο νεαροί σε ηλικία- να αφιερώνουν τόσο χρόνο ψαχουλεύοντας το κινητό τους, αντί να συναναστρέφονται με την παρέα τους που κάθεται ακριβώς δίπλα τους;
Είναι μήπως σημείο των καιρών και της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης την οποία δεν προλαβαίνουμε ή υπάρχει κάποιος βαθύτερος και επιστημονικά εξηγήσιμος λόγος;
Η τάση να κοιτάμε τα smartphones μας είναι πλέον μια δραστηριότητα που διακρίνεται σχεδόν σε κάθε φάση της καθημερινότητας μας. Από το τρένο, όπου κάποτε τα βιβλία ήταν η κύρια συντροφιά του μοναχικού ταξιδιού προς τη δουλειά, μέχρι ακόμα και την τουαλέτα. Είναι κάτι που όλο και περισσότεροι άνθρωποι εντάσσουν στην καθημερινή τους ρουτίνα.
Τι είναι αυτό όμως που μας ωθεί να κοιτάμε το timeline ή τα emails μας σχεδόν αδιαλείπτως;
Η απάντηση βρίσκεται στον εγκέφαλό μας
Ο λόγος, σύμφωνα με τη γιατρό και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Stony Brook, Δρ Delaney Ruston, είναι πάρα πολύ απλός. Η ενασχόληση με το κινητό μάς προσφέρει ευχαρίστηση, καθώς συνδέεται άμεσα με το χημικό στοιχείο στον εγκέφαλο μας που ονομάζεται ντοπαμίνη, η οποία αποκαλείται συχνά και «νευροδιαβιβαστής της ευτυχίας«.
Όπως εξηγεί η Δρ Ruston στο Business Insider, η ντοπαμίνη μπορεί πράγματι να απελευθερωθεί στον εγκέφαλό μας, κάθε φορά που βρίσκουμε μια νέα πληροφορία στο κινητό μας ή όταν κάποιος επικοινωνεί μαζί μας σε αυτό -όταν γενικότερα, ελέγχουμε τη συσκευή μας. Έτσι, δεν είναι περίεργο που όλοι θέλουμε να ασχολούμαστε με το smartphone μας και μάλιστα, πολύ.
Η Δρ Delaney Ruston σε έρευνα για το σχετικό ντοκιμαντέρ της με το ευφάνταστο όνομα “Screenagers”, εξετάζει την υπερβολική χρήση των κινητών από τους εφήβους. Η συγκεκριμένη έρευνα υποστηρίζει ότι το να δαπανάς πολύ χρόνο πίσω από την οθόνη των κινητών, δεν είναι θέμα μόνο κοινής ψυχολογίας αλλά είναι και θέμα φυσιολογίας, ειδικά σε εφήβους και παιδιά.
Το επίσημο trailer του Screenagers
Ειδικότερα, όπως λέει η Δρ Ruston, τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν εγκεφάλους προγραμματισμένους να είναι πιο δεκτικοί στις εκκρίσεις ντοπαμίνης, όταν ασχολούνται με πολλές παράλληλες δραστηριότητες (multitasking). Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, εξηγεί, που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την επιβολή του περιορισμού αυτής της συνήθειας από τους γονείς και τους δασκάλους.
Αλλά και πολλά ζευγάρια αντιμετωπίζουν προβλήματα που επεκτείνονται και στην σχέση τους, λόγω του χρόνου που αφιερώνουν στην οθόνη του κινητού ή του tablet στο σπίτι και κυρίως όταν βρίσκονται στο κρεβάτι.
Η λύση μπορεί να είναι το ίδιο απλή
Για τη Δρ Ruston, η λύση πρώτα εντοπίζεται στη συνειδητοποίηση του προβλήματος και έπειτα, στην αμοιβαία συμφωνία χρονικών ορίων χρήσης ή μη χρήσης των κινητών, όταν ενήλικοι ή ανήλικοι βρίσκονται μαζί. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί θέτοντας κανόνες ή μέσω προκλήσεων σαν παιχνίδια όπως π.χ. «όποιος κοιτάξει το κινητό του στα επόμενα 20 λεπτά πληρώνει τον λογαριασμό».
Φυσικά, όλα αυτά εύκολα παραμελούνται, ξεχνιούνται ή θεωρούνται ανούσια ευφυολογήματα και είναι, πάνω από όλα, σημαντικό να μπορούμε να δείξουμε τη στοιχειώδη ευγένεια, σεβασμό και κοινή λογική είτε στο έτερο μας ήμισυ είτε στους φίλους μας, καθώς τίποτα από αυτά δεν είναι πλέον αυτονόητο και δεδομένο ως κοινωνική δεξιότητα.
Η συμβουλή της ειδικού είναι, σε κάθε περίπτωση, να μην προσεγγίζουμε την «εξάρτηση» στα κινητά τηλέφωνα ως κάτι που μπορεί να «περάσει», αλλά να την αντιμετωπίζουμε κατάματα και να μιλάμε για αυτήν, ειλικρινά και με διάθεση κατανόησης.
