Αναφορά του Ιδρύματος Reason
Έγγραφα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα, εν όψει της συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβριο στο Δελχί για τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC), δείχνουν ότι ο ΠΟΥ λειτουργεί μυστικά, με σκοπό τον περιορισμό της πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες που έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους να διακόψουν το κάπνισμα, αναφέρει σε ενημερωτικό δελτίο το Ίδρυμα Reason, ένα αμερικανικό ερευνητικό ίδρυμα (think tank)[1] που προωθεί την ελεύθερη κοινωνία, τις ατομικές ελευθερίες, την ελευθερία των αγορών και το κράτους δικαίου.
Το ενημερωτικό δελτίο, που συνέταξε ο Julian Morris, αντιπρόεδρος έρευνας του Ιδρύματος Reason, εξετάζει το έργο της Σύμβασης-Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC), της συνθήκης που δημιουργήθηκε από τον ΠΟΥ το 2004 με σκοπό «την προστασία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών από τις καταστροφικές συνέπειες για την υγεία, αλλά και σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό επίπεδο, της κατανάλωσης καπνού και της έκθεσης στις αναθυμιάσεις του καπνού».
Από το 2005 που η FCTC τέθηκε σε ισχύ, ο αριθμός των καπνιστών παγκοσμίως έχει αυξηθεί, κυρίως στην Κίνα και άλλες αδύναμες οικονομικά χώρες που αποτελούν τον κύριο στόχο της FCTC. Όπως σημειώνει ο Morris στο ενημερωτικό δελτίο, «η FCTC δεν έχει σημειώσει και πολύ μεγάλη επιτυχία όσον αφορά τους όρους που η ίδια έθεσε».
Ο Morris υποστηρίζει ότι ένα βασικό πρόβλημα με την FCTC είναι ότι έχει ταυτιστεί με την ιδέα ότι ο μόνος τρόπος να περιοριστεί το κάπνισμα είναι οι καπνιστές να «το κόψουν ή να πεθάνουν». Αντιμετωπίζει, επομένως, με ιδιαίτερο σκεπτικισμό το ενδεχόμενο κάποιες νέες τεχνολογίες, όπως οι συσκευές άτμισης (γνωστές και ως «ηλεκτρονικά τσιγάρα») να έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.
Μεταξύ άλλων στοιχείων, ο Morris αποκαλύπτει μια έκθεση που δημοσίευσε η FCTC την περασμένη εβδομάδα, που ανατέθηκε μυστικά σε άγνωστους συντάκτες και παραπέμπει σε αδημοσίευτα στοιχεία από απόρρητες συναντήσεις, η οποία υποστηρίζει ότι τα προϊόντα άτμισης θα πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρές ρυθμίσεις.
Ωστόσο, πρόσφατη έκθεση του Royal College of Physicians καταλήγει στο συμπέρασμα ότι:
- οι ατμοποιητές είναι «τουλάχιστον 95 τοις εκατό ασφαλέστεροι» σε σχέση με το κάπνισμα,
- οι συσκευές άτμισης θα πρέπει να διατίθενται ευρέως και
- οι γιατροί θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους καπνιστές να χρησιμοποιούν αυτές αντί του καπνίσματος.
Επίσης, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη διακόψει το κάπνισμα χρησιμοποιώντας προϊόντα άτμισης. Και όπου η διάθεση των προϊόντων άτμισης είναι νόμιμη, τα ποσοστά έναρξης του καπνίσματος παρουσιάζουν ταχύτερη μείωση σε σχέση με μέρη όπου τα εν λόγω προϊόντα δεν είναι διαθέσιμα.
Αν οι κυβερνήσεις ακολουθήσουν τις συμβουλές της FCTC, τα προϊόντα άτμισης θα γίνουν λιγότερο διαθέσιμα και ο αριθμός των καπνιστών θα αυξηθεί, με πολύ χειρότερες συνέπειες για την υγεία. «Η εναντίωση του ΠΟΥ στη μείωση της βλάβης που προκαλεί ο καπνός δεν είναι έντιμη και αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία», αναφέρει ο Morris.
Ο Morris υποστηρίζει ότι πολλά από τα προβλήματα με την FCTC πηγάζουν από το γεγονός ότι παραβιάζει όλες τις αρχές της ορθής διακυβέρνησης και κυρίως τη διαφάνεια. Σημειώνει ότι στις δύο πιο πρόσφατες Διασκέψεις των Συμβαλλόμενων Μερών (COP) της FCTC, στη Σεούλ το 2012 και στη Μόσχα το 2014, όλοι οι δημοσιογράφοι κρατήθηκαν μακριά από τα θεωρεία του κοινού και οι συνελεύσεις έγιναν μυστικά.
Η FCTC αποκλείει επίσης πολλές ομάδες των οποίων η συμμετοχή θα ήταν ιδιαιτέρως σημαντική. Ο Morris σημειώνει:
«Η FCTC αυτή τη στιγμή αναφέρει μόνο 20 ΜΚΟ ως Παρατηρητές στον ιστότοπό της. Αντιθέτως, η Σύμβαση Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή αναφέρει πάνω από 2.000 ΜΚΟ ως Παρατηρητές. Επιπλέον, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία συμμετοχή εκπροσώπων από πολλές επηρεαζόμενες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των χρηστών προϊόντων καπνού και άτμισης, των προμηθευτών και των καλλιεργητών. Η συμμετοχή ΔΚΟ είναι επίσης περιορισμένη: ακόμη και η Ιντερπόλ δεν έχει γίνει δεκτή ως Παρατηρητής, παρά το γεγονός ότι ειδικεύεται στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου καπνού, ενός από τα βασικά θέματα που καλύπτει η Σύμβαση.»
Η κύρια δικαιολογία, με την οποία απαντά η Γραμματεία της FCTC για τους περιορισμούς στη συμμετοχή και τη μυστική λειτουργία της είναι η αποφυγή τυχόν σύγκρουσης συμφερόντων. Ωστόσο, ο πραγματικός λόγος, όπως υποστηρίζει ο Morris, είναι ότι η FCTC δεν θέλει να επιτρέψει την πρόσβαση σε κανέναν που ενδεχομένως διαφωνεί με την αντίληψή της ότι η μόνη επιλογή για τους καπνιστές είναι να «το κόψουν ή να πεθάνουν». Όπως παρατηρεί ο Morris:
«Αν η δέσμευση της FCTC όσον αφορά το “δικαίωμα στην υγεία” είναι γνήσια, τότε πρέπει να ακούσει εκείνους που αναλαμβάνουν τον έλεγχο των πραγμάτων που καθορίζουν την υγεία τους, καθώς και εκείνους που τους βοηθούν σε αυτό. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να ανοιχτεί στη συμμετοχή ομάδων που εκπροσωπούν χρήστες ατμοποιητών, χρήστες snus, καθώς και εταιρείες παραγωγής αυτών και άλλων λιγότερο βλαβερών προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη.»
Παράλληλα, για την αντιμετώπιση περιπτώσεων πραγματικής σύγκρουσης συμφερόντων, ο Morris υποστηρίζει ότι η FCTC πρέπει να «είναι ανοιχτή στον διεξοδικό έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι, κατ’ ελάχιστον, θα επιτρέπεται στους δημοσιογράφους να παρακολουθούν όλες τις συνεδρίες των COPs και των τεχνικών επιτροπών. Ακόμη καλύτερα, η FCTC θα μπορούσε να μεταδίδει ζωντανά όλες τις διαδικασίες της στο διαδίκτυο».
[1] Julian Morris, The WHO’s Opposition to Harm Reduction: A Threat to Public Health? Los Angeles: Reason Foundation, Policy Brief #136, Σεπτέμβριος 2016.
