Όσο κι αν η ζωή στο Διάστημα είναι μια μοναδική εμπειρία, έχει το δικό της τίμημα για το σώμα του ανθρώπου. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), οι μισοί αστροναύτες επιστρέφουν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) με ασθενέστερο ανοσοποιητικό σύστημα.
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο αστροναύτης της ESA και γιατρός Αντρέ Κάιπερς, που έμεινε έξι μήνες στο διάστημα, «πίσω στη Γη ένιωθα 100 ετών για μερικούς μήνες».
Μια σειρά από επιστημονικά πειράματα της ESA μελετούν γιατί συμβαίνει αυτό, με πιο πρόσφατο το Immuno, που έφερε στο φως εντυπωσιακές αλλαγές στα ανοσοποιητικά συστήματα των αστροναυτών.
Ως βασική αιτία θεωρείται το αυξημένο στρες που υφίσταται ο οργανισμός στο διάστημα.
Το στρες είναι μια αντίδραση του σώματος σε ένα εχθρικό περιβάλλον. Στρες π.χ. προκαλεί μια ομιλία σε ακροατήριο, ένα τραύμα ή η ζωή σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας σε ένα διαστημικό σκάφος μακριά από τη Γη.
Το στρες στο κεντρικό νευρικό σύστημα επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ ισχύει και το αντίστροφο: οι άνθρωποι με αγχωτικές εργασίες είναι πιθανότερο να αρρωστήσουν.
Στο πλαίσιο του πειράματος Immuno, με επικεφαλής τον καθηγητή Alexander Choukèr, το οποίο χρειάστηκε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί, οι αστροναύτες απάντησαν σε ερωτηματολόγιο για τα δικά τους επίπεδα στρες. Παράλληλα, οι ορμόνες που σχετίζονται με το στρες, μετρήθηκαν μέσω δειγμάτων σάλιου και ούρων. Λήφθηκαν επίσης δείγματα αίματος για την ανάλυση της αντίδρασης των ανοσολογικών κυττάρων στο διαστημικό στρες.
Οι αστροναύτες αποδείχθηκαν πολύ καλοί στην εκτίμηση των δικών τους επιπέδων άγχους, καθώς τα ερωτηματολόγια τους συμφωνούσαν με τα επίπεδα των ορμονών του στρες που βρέθηκαν στα δείγματά τους.
«Αυτό που ήταν εντυπωσιακό και απρόσμενο» δήλωσε ο καθηγητής Choukèr, «ήταν η διφορούμενη ανοσολογική απόκριση που είδαμε στο αίμα των αστροναυτών. Είδαμε μια υπερβολική αντίδραση, σε συνδυασμό με μια σοβαρή ανοσοκαταστολή σε ορισμένες περιοχές».
«Αυτό που θα δημιουργούσε μια ήπια ανοσολογική απόκριση στο αίμα ενός υγιούς ατόμου στη Γη, φαίνεται να προκαλεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος των αστροναυτών να φερθούν χαοτικά, υπερβάλλοντας απέναντι σε μερικές από τις ξένες απειλές» πρόσθεσε.
Ο λόγος γι’ αυτή την υπερ-αντίδραση του οργανισμού είναι άγνωστος.
