Οι εποχές που μια εταιρεία μπορούσε να «ξελασπώσει» πληρώνοντας απλώς ένα πρόστιμο έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η Volkswagen, η οποία βρέθηκε στο εδώλιο της αμερικανικής δικαιοσύνης μετά το σκάνδαλο παραποίησης ρύπων που ξέσπασε το φθινόπωρο, αντιμετωπίζοντας υπέρογκα πρόστιμα. Για να τιμωρήσει τη VW και να παραδειγματίσει τις υπόλοιπες, η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει μια σειρά εναλλακτικών μέτρων που θα μειώσουν τα χρηματικά πρόστιμα της VW και θα αυξήσουν τα οφέλη για το κοινωνικό σύνολο.
Σε αυτές περιλαμβάνονται οι επενδύσεις σε υποδομές ηλεκτρονικών οχημάτων και η μετατροπή των οχημάτων με παλαιότερους κινητήρες ώστε να ρυπαίνουν λιγότερο, αντισταθμίζοντας έτσι στο πολλαπλάσιο τη ρύπανση που έχουν προκαλέσει τα οχήματά της VW.
Οι ομάδες προστασίας καταναλωτή και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ασκούν έντονες πιέσεις στην αμερικανική κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχος των εν λόγω πρωτοβουλιών είναι ο παραδειγματισμός των υπόλοιπων αυτοκινητοβιομηχανιών, προκειμένου κανείς να μην διανοηθεί να πράξει κάτι ανάλογο, εξηγεί ο Frank O’Donnell, πρόεδρος της περιβαλλοντικής οργάνωσης Clean Air Watch στην Ουάσιγκτον.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που επιβάλλονται εναλλακτικά «τιμωρητικά» μέτρα σε αυτοκινητοβιομηχανίες. Τη δεκαετία του 1990, η Αμερικανική Αρχή Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) είχε αναγκάσει κατασκευαστές φορτηγών που είχαν παραπλανήσει τα τεστ ρύπων να επενδύσουν 1 δισ. δολάρια σε πιο «καθαρούς» κινητήρες, μεταξύ άλλων.
Ένα από τα κριτήρια με βάση τα οποία η EPA θα αποφασίσει τα έργα στα οποία θα ζητήσει να επενδύσει η VW είναι εάν αυτές θα έχουν «σημαντικά μετρήσιμα οφέλη για τη δημόσια υγεία ή το περιβάλλον». Όπως εξηγεί η υπηρεσία, εάν η VW δεχθεί να συμμετέχει σε συμπληρωματικά έργα θα εξεταστεί η μείωση της ποινής που θα της επιβληθεί.
Εν τω μεταξύ, η VW συνεχίζει να συνεργάζεται με την EPA και την CARB, την περιβαλλοντική υπηρεσία της Καλιφόρνια, προκειμένου να αναπτύξει διορθωτικά μέτρα που θα εγκρίνουν οι αρμόδιοι φορείς το συντομότερο δυνατό.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα των κορυφαίων πανεπιστημίων MIT και Harvard, οι ρύπανση από τα «πειραγμένα» οχήματα της VW θα προκαλέσει περίπου 60 πρόωρους θανάτους στις ΗΠΑ. Εάν η αυτοκινητοβιομηχανία προχωρήσει στην ανάκληση όλων των οχημάτων με λογισμικό παραποίησης έως το τέλος του έτους, θα αποφευχθούν περίπου 130 πρόωροι θάνατοι, αναφέρει η έρευνα.
Η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία έχει εισηγηθεί στην EPA να ζητήσει από τη VW να προωθήσει τα οχήματα μηδενικών ρύπων, είτε ηλεκτρικά είτε υδρογόνου, να κατασκευάσει υποδομές ηλεκτρονικών οχημάτων ή να μετατρέψει τα οχήματα με παλαιότερους πετρελαιοκινητήρες ώστε να είναι λιγότερο ρυπογόνα.
Μήπως «συμφέρει» η καταβολή προστίμων τελικά;
Ο πρώην αξιωματούχος της EPA Richard Alonso θεωρεί πιθανότερο η αμερικανική περιβαλλοντική υπηρεσία να επιβάλλει εν τέλει χρηματικά πρόστιμα παρά περιβαλλοντικά έργα στη VW.
Αυτή φαίνεται να είναι και η πιο συμφέρουσα λύση για τον γερμανικό κολοσσό, σύμφωνα με το Bloomberg, καθώς η επένδυση στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων στις ΗΠΑ είναι αμφιβόλου απόδοσης, καθώς οι συνθήκες δεν ευνοούν προς το παρόν για υψηλά περιθώρια κερδοφορίας.
Στα σχέδια της VW είναι η κυκλοφορία 20 μοντέλων ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων ως το 2020, μεταξύ των οποίων και μια υβριδική Porsche που θα ανταγωνιστεί τον κολοσσό των ηλεκτρικών οχημάτων Tesla. Το 2020, όμως, δεν είναι κοντά. Με το φυσικό αέριο να παραμένει το φτηνότερο καύσιμο, δύσκολα θα μπορέσει η VW να πείσει αύριο τους καταναλωτές να πληρώσουν παραπάνω για να στραφούν στην ηλεκτρική ενέργεια.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της UBS στη Ζυρίχη Patrick Hummel, πάντως, ο συνολικός «λογαριασμός» που θα κληθεί η Volkswagen –για τις ανακλήσεις, τα διαρθρωτικά μέτρα, τα δικαστικά έξοδα και τα πρόστιμα– εκτιμάται ότι θα υπερβεί τα 42,2 δισ. δολάρια παγκοσμίως.
