Θα αναρωτιέστε τι σχέση μπορεί να έχει ένας αμπελουργός από την ακριτική Γουμένισσα και συγκεκριμένα ο Χρήστος Αϊδαρίνης, με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη και τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ; Και όμως, οι 3 άνδρες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, που δεν είναι άλλο, από την αγάπη τους για το καλό… κρασί.
Το γραφικό κέντρο της Γουμένισσας
Η «ιστορία» μας αρχίζει από τη Γουμένισσα του Κιλκίς, μια πανέμορφη περιοχή στους πρόποδες του όρου Πάϊκου, η οποία έχει μακραίωνη παράδοση στην αμπελουργία. Μια από τις παλαιότερες οικογένειες που συνέδεσε την πορεία της με το αμπέλι και το κρασί, είναι αυτή του κ.Αϊδαρίνη. Η οικογένεια, όπως όλες οι υπόλοιπες, διατηρούσε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, εκτός των αμπελιών και μια σχετικά μικρή, σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα, οινοποιητική μονάδα. Εκείνα τα χρόνια, άλλωστε, το κρασί της περιοχής δεν ήταν ονομαστό και η αξία του δεν είχε αναγνωριστεί.
Κάπου εκεί λοιπόν, εμφανίζεται ο νυν δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος, μέσω της δικής του επιχείρησης αγόραζε σταφύλια από την περιοχή. Διαπίστωσε όπως λέει στο Press724.gr, πως η Γουμένισσα είχε μεγάλη παράδοση και πως τα αμπέλια της είχαν να δώσουν το κάτι παραπάνω. Και έτσι μέσα σε λίγα χρόνια, συνέβαλε τα μέγιστα ώστε να αναγνωριστεί η τοπική ποικιλία «Γουμένισσα», ως Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (Ο.Π.Α.Π) και αργότερα ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης και πιο πρόσφατα Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη «ΠΛΑΓΙΕΣ ΠΑΙΚΟΥ».
Αμπελώνας της οικογένειας Αϊδαρίνη
Η αναγνώριση, έδωσε νέα ώθηση στους τοπικούς παραγωγούς, οι οποίοι έκαναν πιο συστηματικές τις καλλιέργειες τους και βελτίωσαν την οινοποιητική διαδικασία, φτιάχνοντας σύγχρονες μονάδες και έτσι φτάσαμε στο σημείο, περίπου 20% από το κρασί που παράγεται από τα 4.000 στρέμματα αμπελώνων, να εξάγεται στις διεθνείς αγορές και να φτάνει στα καλά εστιατόρια.
Και εδώ «κολλάει» και ο γάλλος πρόεδρος. Σε ένα από τα καλά εστιατόρια που επισκέπτεται στη γαλλική πρωτεύουσα, το “Mavrommatis, ιδιοκτησίας των τριών αδελφών Μαυρομμάτη από την Κύπρο, άκουσε για το ποιοτικό κρασί της Γουμένισσας και δεν έχασε την ευκαιρία να το δοκιμάσει. Στη συνέχεια ο εστιάτορας, συνδύασε την αναμνηστική φωτογραφία με το μενού που περιελάμβανε εκτός από διάφορες μεσογειακές λιχουδιές, το κρασί Π.Ο.Π «Γουμένισσα» του Χρήστου Αϊδαρίνη. Η καλύτερη διαφήμιση για το κρασί της Γουμένισσας, από τον πρόεδρο μιας χώρας, η οποία παράγει τα κορυφαία κρασιά.
Το δημοσίευμα με τον Γάλλο πρόεδρο Ολάντ και το μενού που περιλαμβάνει το κρασί «Γουμένισσα»
Τα χρόνια της παράδοσης και ο γαλλικός στρατός
Το Βιομηχανικό συγκρότημα «Χρυσαλλίς» της Γουμένισσας
Ο δρόμος προς τις ξένες αγορές δεν ήταν εύκολος. Όπως λέει ο κ.Αϊδαρίνης, η περιοχή ανέκαθεν στήριζε την ανάπτυξη της στους αμπελώνες και τον μεταξοσκώληκα. Το 1917, η Γουμένισσα είχε τρία εργοστάσια αναπινήσεως μεταξιού (διαδικασία που ξετυλίγεται η κλωστή από το κουκούλι και τυλίγεται σε ανέμες), μεταξύ των οποίων το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια «Χρυσαλλίς», που απασχολούσε 420 άτομα προσωπικό. Επίσης, την ίδια εποχή οι κάτοικοι καλλιεργούσαν 11.000 στρέμματα αμπελώνων, σε μια αρμονική καλλιέργεια, καθώς στα τέλη Μαΐου όταν τελείωνε η εκτροφή του μεταξοσκώληκα, άρχιζε ο βλαστικός κύκλος του αμπελιού. Τα δύο αυτά προϊόντα, μεγάλης αξίας για τους κατοίκους, έδιναν πλούτο και αίγλη στην κωμόπολη, η οποία άκμαζε στην περιοχή.
Το παραδοσιακό πατρικό σπίτι του κ.Αϊδαρίνη
Τα δε σπίτια, της πόλης ήταν μεγάλου εμβαδού, κατάλληλα κατασκευασμένα ώστε οι ιδιοκτήτες τους να ασχολούνται με την καλλιέργεια των δύο προϊόντων. Τα περισσότερα είχαν το κελάρι κάτω για την παραγωγή και την διατήρηση των κρασιών και του τσίπουρου, υπήρχε μια αποθήκη, στο ισόγειο ήταν ο χώρος που έμενε η οικογένεια και σε έναν ενιαίο όροφο επάνω, ο χώρος εκτροφής του μεταξοσκώληκα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το πατρικό σπίτι του κ.Αϊδαρίνη, στο κελάρι του οποίου η οικογένεια παρήγαγε το κρασί και στο οποίο διασώζεται μέχρι σήμερα το 15 τόνων πατητήρι, κατασκευασμένο από τεχνίτες της Γρίβας το 1854 και το οποίο λειτουργούσε έως το 1986.
Το πατητήρι αντίκα στο πατρικό σπίτι του κ.Αϊδαρίνη
Όπως μας λέει ο κ.Αϊδαρίνης, την περίοδο 1917-1918 , ο αμπελώνας των χιλιάδων στρεμμάτων που είχε τότε η Γουμένισσα, καταστράφηκε ολοσχερώς από την φυλλοξήρα, έναν μύκητα που προσβάλλει ολοσχερώς το ριζικό σύστημα του αμπελιού. Τα περίπου 1000 σπίτια της κωμόπολης πέρασαν ένα μεγάλο σοκ, μέχρις ότου οι κάτοικοι φύτεψαν και πάλι αμπέλια σε αμερικάνικο υποκείμενο, το οποίο δεν προσβάλλεται από την φυλλοξήρα και έτσι συνέχισαν την αμπελοκαλλιέργεια.
Σύμφωνα με τον Γιάννη Μπουτάρη, οι ντόπιοι παραγωγοί επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη γαλλική στρατιά που βρισκόταν στην περιοχή την περίοδο του `A Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία μετέφερε αμπελουργικές πρακτικες, τόσο στη Γουμένισσα, όσο και στην περιοχή του Αμυνταίου. Οι γάλλοι στρατιώτες αγάπησαν τόσο την περιοχή, που πριν φύγουν κατασκεύασαν στην πλατεία της πόλης και μια μεγάλη βρύση, ένα ενθύμιο της παρουσίας τους προς τους ντόπιους, τους οποίους συμπάθησαν.
Η βρύση που άφησαν ενθύμιο στη Γουμένισσα οι Γάλλοι στρατιώτες κατά τον `A παγκόσμιο πόλεμο
Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα
Παραδοσιακό καζάνι για την παραγωγή τσίπουρου στην οικία Αϊδαρίνη
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, ο νυν δήμαρχος Θεσσαλονίκης ήταν αυτός που έδωσε μια σημαντική ώθηση, για την αναγνώριση του τοπικού οίνου. Ο ίδιος μας εξηγεί πως όταν πήγε στην περιοχή το 1970, ήταν μόνο ο Αϊδαρίνης, μια παλιά οικογένεια, την οποία γνώρισε καλά, πριν κάνει εκεί τα επιχειρηματικά του βήματα. «Η περιοχή τότε είχε πολύ μικρό κλήρο και προωθήσαμε σταδιακά την αμπελοκαλλιέργεια με κάποιες πρακτικές (δίναμε τα κλήματα στους αμπελουργούς και αυτοί εξοφλούσαν την αξία τους με την παραγωγή σταδιακά). Εν συνεχεία έκανα το πρώτο οινοποιείο, έκανα και την επέκταση και εκείνο το διάστημα καθιερώθηκε και η ονομασία προέλευσης και έγινε η παραγωγή πιο συστηματική σε όλη την περιοχή» δηλώνει ο Γ.Μπουτάρης, αναφέροντας πως στις αρχές του `80, το 80% της δικής του παραγωγής της Γουμένισσας, γινόταν εξαγωγή κυρίως στη Δανία.
«Πολλά χρόνια πέρασα εκεί και περπάτησε καλά η ιστορία. Πιστεύω ότι έχει να δώσει και στον εξαγωγικό τομέα και αλλού» αναφέρει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επισημαίνοντας πως το … πρόβλημα της Γουμένισσας είναι ότι επειδή την γνωρίζουν λίγοι, η περιοχή μπερδεύεται με την Ηγουμενίτσα! Για αυτό όπως είπε, είχε κάνει και την πρόταση που τελικά θεσπίστηκε, η ζώνη να είναι ονομασία προέλευσης πλαγιές Πάϊκου. «Η αμπελοκαλλιέργεια παραμένει μια καλή διέξοδος και όσο καλύτερη είναι τόσο καλύτερα κρασιά θα βγάζει» καταλήγει ο κ.Μπουτάρης.
Ο οινοποιός – αμπελουργός Χρήστος Αϊδαρίνης
Σύμφωνα με τον Χρήστο Αϊδαρίνη, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη της αμπελουργίας στην περιοχή, για την οποία ενδιαφέρθηκε πολύ και με την βοήθεια του και με έναν δραστήριο συνεταιρισμό που υπήρχε, επιτεύχθηκε τελικά η αναγνώριση του τοπικού οίνου. «Ο Μπουτάρης, ήταν από τις αγαπημένες του ζώνες. Ήξερε όλους τους αμπελουργούς και με το μικρό τους όνομα. Τον κυρ Γιάννη τον ξέρω 35 – 40 χρόνια. Πάντοτε ήταν άνθρωπος που έβλεπε τα πράγματα και από μια άλλη οπτική και όχι πάντοτε «ορθόδοξα» όπως έκαναν όλοι οι άλλοι» αναφέρει ο κ.Αϊδαρίνης.
Ο παραγωγός, επισημαίνει πως η προσπάθεια που γίνεται από την πλευρά των οινοποιών, είναι να δώσουν ένα κρασί εξαίρετο, στην καλύτερη δυνατή τιμή για τους καταναλωτές και πως τα σύγχρονα μέσα, έχουν ουσιαστικά αντιγράψει τον παραδοσιακό τρόπο ο οποίος απλά έγινε μηχανικός και ενώ η διαδικασία είναι ίδια, παράγεται προϊόν πιο ελεγχόμενο, καλύτερο και φθηνότερο. Αναφέρει επίσης πως η χωρική οινοποίηση, η παραγωγή του χύμα κρασιού που στο νομό Κιλκίς, φτάνει στο 80%, αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα καθώς οι καταναλωτές δεν είναι καλά ενημερωμένοι και θεωρούν πως ότι είναι σπιτικό είναι «γνήσιο» και «καθαρό» πχ και ότι είναι τυποποιημένο είναι «νοθευμένο», «επεξεργασμένο», «βιομηχανοποιημένο» κτλ. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν ισχύει για το κρασί τονίζει και η απόδειξη, αφορά στους χιλιάδες επισκέπτες που είχε τα τελευταία 30 χρόνια στο οινοποιείο του και οι οποίοι είδαν από κοντά την όλη διαδικασία.
Το επισκεψιμο οινοποιητήριο στη Γουμένισσα
Πάντως, παρά τα όποια προβλήματα, δηλώνει πως δεν έχει μετανοιώσει ποτέ για την ενασχόληση του με το αμπέλι και το κρασί, την οποία χαρακτηρίζει άκρως δημιουργική. «Από το κλίμα του αμπελιού που θα φυτεύσεις στο χωράφι, μέχρι που θα βάλεις την ετικέτα στο μπουκάλι, που θα το πουλήσεις, που θα το σερβίρεις να το δοκιμάσουν. Ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων που δεν το βαριέσαι ποτέ» λέει.
Όσον αφορά το μέλλον; Ο κ.Αϊδαρίνης εκφράζει την ικανοποίηση του πως πλέον, οι φίλοι του κρασιού και στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι και παντού, ξέρουν ότι υπάρχει μια «Γουμένισσα» που λέγεται ονομασία προελεύσεως και που προέρχεται από ξινόμαυρο και νεγκόσκα και είναι προστατευόμενη ονομασία. «Αυτό θέλουμε να κερδίσουμε στη διεθνή αγορά, με μια μεγάλη καμπάνια που γίνεται για το ελληνικό κρασί τα τελευταία χρόνια, με τις 4-5 ελληνικές τοποποικιλίες που έχουν να πουν πολλά στο οινόφιλο κοινό», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο χώρος επισκεπτών στο οινοποιητήριο Αίδαρίνη
Ο ίδιος πάντως συγκαταλέγεται στους παραγωγούς που εξάγουν μέχρι στιγμής περίπου το 20% της παραγωγής του, από την οποία, μεγάλο μέρος πωλείται στο επισκέψιμο οινοποιείο του, λίγο έξω από τη Γουμένισσα και το υπόλοιπο, στις αγορές της Βόρειας Ελλάδας κυρίως.
Το κρασί «Γουμένισσα»
Περίπου 330 αμπελουργοί, καλλιεργούν 4000 στρέμματα, παράγοντας κατά μέσο όρο έναν τόνο σταφύλι ανά στρέμμα, στη ζώνη της Γουμένισσας που θεωρείται σχετικά μικρή. Από το σύνολο της παραγωγής σταφυλιών, το 50% είναι Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα και κατά προσέγγιση το υπόλοιπο 50% γαλλικές ποικιλίες. Το περίφημο κρασί «Γουμένισσα», είναι ένας ερυθρός οίνος Ονομασίας Προέλευσης από τις ποικιλίες Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα, σε αναλογία 70%-30%. Η Νεγκόσκα, σταφύλι με μαλακά χαρακτηριστικά και ωραίο χρώμα, ηρεμεί το νεύρο του Ξινόμαυρου κι έτσι η «Γουμένισσα» είναι ένα κρασί με μαλακές τανίνες, πλούτο, φινέτσα και μακριά, ιδιαίτερα ευχάριστη επίγευση. Ωριμάζει για τουλάχιστον ένα έτος σε δρύινα βαρέλια, τα οποία του χαρίζουν ιδιαίτερα αρώματα, εξαίσιο μπουκέτο με ωραιότατο φρούτο, ξύλο και καπνό, ενώ το κρασί επιδέχεται παλαίωση 3 – 5 ετών.
Δείτε το video με τον κ.Αϊδαρίνη που μας ξεναγεί στις εγκαταστάσεις της οινοποιίας του και το παραδοσιακό πατητήρι και παρακάτω φωτογραφίες:
Ρεπορτάζ: Αλέξης Αλεξιάδης
Άποψη από την κεντρική πλατεία της Γουμένισσας
Άποψη το οινοποιητήριο του κ.Αϊδαρίνη
Χαρακτηριστικό σκιάχτρο στον αμπελώνα
Ο χώρος επισκεπτών στο οινοποιητήριο Αϊδαρίνη
Τραπέζι με δημοσιεύματα και βραβεύσεις στο οινοποιητήριο
Οι εγκαταστάσεις οινοποιίας Αϊδαρίνη
Το κελάρι με τα κρασιά που ωριμάζουν
