Της Ηλέκτρας-Αθηνάς Αντωνιάδου
Εν μέσω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας που διανύει η χώρα, το θέμα με τα αδέσποτα περνάει στη συνείδηση πολλών σε δεύτερη μοίρα. Ωστόσο, τα ζώα είναι εκεί, και τα γνωστά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και δημιουργούν, επίσης.
Υποσιτισμός, παράσιτα, ασθένειες, τραυματισμοί από τροχαία, επιθέσεις σε ανθρώπους, συγκέντρωση σε αγέλες, ανεξέλεγκτες γεννήσεις, εγκατάλειψη. Καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τόσο οι δημοτικές αρχές, όσο και τα φιλοζωικά σωματεία, καθώς και μεμονωμένοι άνθρωποι με συνείδηση.
“Τα κονδύλια δεν επαρκούν ποτέ…”, λέει ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος και Καθαριότητας Θεσσαλονίκης κ. Παππάς, αναφερόμενος στις αυξημένες ανάγκες του προγράμματος περίθαλψης αδέσποτων του δήμου. Φαίνεται πως η άποψή του περιγράφει μία γενικότερη εικόνα.
Σύμφωνα με εκπροσώπους φιλοζωικών σωματείων που συνεργάζονται στενά με περιφερειακούς δήμους, τα λεφτά που προορίζονται για εμβολιασμούς, στειρώσεις, φάρμακα και προσωρινή φιλοξενία των αδέσποτων εξαντλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κάποιοι δήμοι εμφανίζονται να μην έχουν έστω πρόγραμμα φιλοξενίας αδέσποτων, ενώ άλλοι συνεργάζονται με ξενοδοχεία ζώων, ώστε να παρέχουν στα εγκαταλελειμμένα, επιθετικά ή άρρωστα σκυλιά ένα προσωρινό καταφύγιο, μέχρι την επανένταξή τους στο περιβάλλον όπου είχαν βρεθεί.
“Τα περίπου 100.000 ευρώ ετησίως που προϋπολογίζει ο δήμος Θεσσαλονίκης για τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων είναι λίγα”, σημειώνει ο κ. Παππάς, που ζητά αύξηση κονδυλίων για να καλύψει τις ανάγκες του τρέχοντος προγράμματος. “Σήμερα, την ιατρική φροντίδα των ζώων αναλαμβάνουν η κτηνιατρική σχολή Θεσσαλονίκης και ο κτηνίατρος του ζωολογικού κήπου, την προσωρινή φιλοξενία τους οι ιδιώτες (ξενοδοχεία ζώων) βάσει δημοπρασίας, ενώ για την περισυλλογή τους επιφορτίζεται φορτηγάκι του δήμου”, μας ενημερώνει ο αντιδήμαρχος. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση που κληθεί ο δήμος να πιάσει ένα επιθετικό ή πληγωμένο αδέσποτο, το βανάκι της υπηρεσίας υποχρεούται να φτάνει επιτόπου και να το μαζεύει. Σε άλλους δήμους, σύμφωνα με αναφορές φιλόζωων, η προθυμία της υπηρεσίας αδέσποτων να αναλάβει η ίδια τη σύλληψη του ζώου, δεν είναι δεδομένη.
Στειρώσεις μετ’ εμποδίων
Δεδομένη δεν είναι ούτε η επάρκεια των θέσεων στείρωσης. Όταν τελειώνουν τα λεφτά, οι δήμοι αδυνατούν να αναλάβουν επιπλέον περιστατικά. Κι ενώ είναι γεγονός πως τα προγράμματα των μέχρι τώρα στειρώσεων έχουν μπορέσει ως ένα βαθμό να ελέγξουν τους πληθυσμούς των αδέσποτων, τα κουτάβια που αφήνονται στο δρόμο από ιδιοκτήτες που επέτρεψαν στα κατοικίδια τους να αναπαραχθούν, χωρίς να μεριμνούν για την τύχη των μικρών τους, είναι συνηθισμένο θέαμα. Για τα «ιδιόκτητα» ζώα δεν υπάρχει, φυσικά, η υποχρέωση να τα στειρώνουν τα αφεντικά τους. «Λείπει η ευαισθητοποίηση από την πλευρά κάποιων ιδιοκτητών. Επαφίεται στη συνείδησή τους να φροντίζουν ώστε να μη γεμίζει η σκυλίτσα τους τον κόσμο κουτάβια, το μέλλον των οποίων είναι προδιαγεγραμμένο», μας αναφέρουν εκπρόσωποι φιλοζωικών. Την ίδια στιγμή, η πλειοψηφία εξ αυτών δε δέχεται πλέον κουτάβια, γιατί απλά δεν έχει τα μέσα να τα αναλάβει.
Εμπόδια στις στειρώσεις αντιμετωπίζουν επίσης εθελοντές κτηνίατροι του εξωτερικού, που ανταποκρίνονται στο κάλεσμα δραστήριων φιλόζωων και φτάνουν στη χώρα μας για να χειρουργήσουν τα αδέσποτα δωρεάν. Τα «έκτακτα» αυτά χειρουργεία είναι τυπικά παράνομα και αντιμετωπίζουν τη μήνιν πολλών Ελλήνων κτηνιάτρων, με επιχείρημα ότι δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και αντισηψίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Πολλοί φιλόζωοι αποδίδουν την εναντίωση των ντόπιων κτηνιάτρων καθαρά στο οικονομικό όφελος. Από την άλλη, δεκάδες είναι οι περιπτώσεις μη εξόφλησης κτηνιατρικών εξόδων για τις υπηρεσίες που προσφέρονται στα αδέσποτα. «Πιστόλια» ρίχνουν τόσο δήμοι όσο και φιλοζωικές οργανώσεις. Αποτέλεσμα να έχουν μειωθεί οι χειρονομίες καλής θέλησης από τη μεριά των κτηνιάτρων και το πρόγραμμα των στειρώσεων να επιβραδύνεται. Όλα αυτά όσον αφορά τους σκύλους, και δη τις θηλυκές. Για τις γάτες, στειρώσεις δεν περιλαμβάνονται σε σχεδόν κανένα πρόγραμμα δήμου.
Φιλοζωικές: Πολύτιμο έργο και κόντρες
Τα φιλοζωικά σωματεία βοηθούν σε μεγάλο βαθμό, ή και υποκαθιστούν το έργο των δήμων. Με αστείρευτα αποθέματα υπομονής, σημαντική οικονομική προσφορά και αφιέρωση αμέτρητου προσωπικού χρόνου, εθελοντές έχουν δημιουργήσει καταφύγια σκυλιών και γατιών, που οπουδήποτε αλλού είναι ανεπιθύμητα. Ο κ. Παππάς σχεδιάζει να εντείνει τη συνεργασία του δήμου Θεσσαλονίκης με τις φιλοζωικές, ώστε από κοινού να καλύψουν τις ανάγκες του συνόλου των αδέσποτων. Άνθρωποι πολλών φιλοζωικών σωματείων έχουν, βέβαια, μόνιμα παράπονα από τους δήμους, σχετικά με την (μη) προστασία που παρέχουν στα συμπαθή τετράποδα.
Κι ενώ ο σκοπός όλων των φιλόζωων, που με αυτοθυσία μεριμνούν για τα ζώα των καταφυγίων τους, είναι κοινός και δεδομένος, οι μεταξύ τους κόντρες και έλλειψη συντονισμού δε λείπουν. Υπεύθυνοι φιλοζωικών οργανώσεων κατακρίνονται από απλούς φιλόζωους αλλά και μεταξύ τους, για την επιδίωξη προσωπικής προβολής, σε βάρος των αδέσποτων. Για παράδειγμα, το ποιος θα αναλάβει ένα βαριά άρρωστο ή κακοποιημένο ζώο πρώτος, ώστε να καρπωθεί τη “φροντίδα” το σωματείο του. Μεμονωμένες ίσως, άλλα υπαρκτές περιπτώσεις, τη στιγμή που οι φιλοζωικές στο σύνολό τους πιέζουν και επαγρυπνούν, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος μαζικής ευθανασίας σε ζώα από τους δήμους εκείνους με το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Μεγάλο θέμα δημιουργείται, ακόμη, με τα αδέσποτα που κυκλοφορούν στα όρια των δήμων. Λόγω ασάφειας ή αδυναμίας, οι δήμοι ερίζουν για το πού ακριβώς βρέθηκε το ζώο, ώστε να καταλήξουν στο ποιος θα αναλάβει την ευθύνη του. Ένα παράδειγμα είναι η περιοχή σε όλο το μήκος της περιφερειακής οδού – όπου συχνά κυκλοφορούν και τραυματίζονται αδέσποτα – η οποία δεν ανήκει σε κανένα δήμο, αλλά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Η Λ. Π., φιλόζωη που είχε εντοπίσει πρόσφατα χτυπημένο σκυλί πάνω στην περιφερειακή, δεν έλαβε απάντηση στο ποια υπηρεσία είναι αρμόδια για την περίθαλψή του. Και παρότι τη νοσηλεία και φροντίδα του μισοπεθαμένου ζώου ανέλαβε τελικά η ίδια, βρήκε σύμμαχο την …Τροχαία. “Ο αστυνομικός που περνούσε τυχαία από κει, ήταν αρκετά καλός για να σταματήσει το όχημα και να κλείσει τη μία λωρίδα του δρόμου, ώστε να μπορέσουμε να μαζέψουμε το ζώο, χωρίς να κινδυνεύουμε οι ίδιοι”, αναφέρει η Λ. Π., που αποδίδει την αυξημένη ευαισθητοποίηση κάποιων αστυνομικών τμημάτων τα τελευταία χρόνια στην επιμονή των φιλοζωικών οργανώσεων.
Σχέδια του δήμου Θεσσαλονίκης για το μέλλον
Πολλές κινήσεις βρίσκονται στη σκέψη του αντιδημάρχου κ. Παππά για το μέλλον των αδέσποτων. «Αναζητούμε χορηγούς για μια μεγάλη εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κόσμου, ώστε να μην παρατούν τα κατοικίδιά τους στο δρόμο. Επιδιώκουμε επίσης να εξασφαλίσουμε χρήματα από ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τη δημιουργία του πρώτου δημοτικού χώρου φιλοξενίας ζώων, κάτι που μέχρι σήμερα δεν υπάρχει», δηλώνει ο αντιδήμαρχος. Άλλο θέμα στο οποίο στρέφει την προσοχή του ο δήμος, τα κουφάρια των ζώων στους δρόμους. «Πρόκειται να δοθεί εντολή για την αναμόρφωση του προϋπολογισμού, ώστε να δημιουργηθεί υπηρεσία περισυλλογής νεκρών ζώων από τα πεζοδρόμια. Δε θα πετιούνται στους κάδους όπως σήμερα, αλλά θα αποτεφρώνονται σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, εφόσον συμβληθούμε με ειδικά εργαστήρια καύσης», μας ενημερώνει ο κ. Παππάς.
Προς το παρόν, η φροντίδα των αδέσποτων εναπόκειται εν πολλοίς σε εθελοντές φιλόζωους, που βοηθούν σιωπηλά με το έργο τους μεγάλο αριθμό ζώων. Αγοράζουν τροφές για να τα ταΐσουν. Νοικιάζουν σπίτια με αυλές για να τα στεγάσουν. Τρέχουν στους κτηνιάτρους για να τα θεραπεύσουν. Κάποιοι άνθρωποι βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Αυτή η ανιδιοτελής αγάπη τους στα ζώα, που για πολλούς δεν είναι παρά άλλο ένα συνηθισμένο στοιχείο των δρόμων – όπως οι στύλοι της ΔΕΗ και οι κάδοι σκουπιδιών – είναι, αν μη τι άλλο, μια μικρή ελπίδα στην κατηφή πραγματικότητα που βιώνει μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας σήμερα.
