Τα παιδιά συχνά λένε ότι δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο. Οι γονείς θεωρούν αυτά τα σχόλια φυσιολογικά. Ωστόσο, μερικές φορές το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό. Τα παιδιά δεν περιορίζονται στα συνηθισμένα παράπονα, αλλά είτε αρνούνται να πάνε στο σχολείο είτε εφευρίσκουν δικαιολογίες για να το αποφύγουν.
Πρόκειται για το λεγόμενο «σύνδρομο αποφυγής του σχολείου». Είναι ένα σύνηθες πρόβλημα, αφού απαντάται στο 5% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Ο όρος «σχολική φοβία» περιγράφει το ιδιαίτερα έντονο άγχος που προκαλεί στο παιδί το σχολείο και εμπίπτει στο φάσμα του συνδρόμου αποφυγής του σχολείου.
Αν το παιδί σας έχει σχολική φοβία, ενδέχεται να απουσιάζει από το σχολείο για παρατεταμένα διαστήματα. Μπορεί να αναφέρει διάφορα συμπτώματα, τα οποία ουσιαστικά συνδέονται με το στρες και το άγχος. Μπορεί να μην έχει επίγνωση των παραγόντων που του προκαλούν αυτή τη δυσφορία, να αδυνατεί να περιγράψει τα συναισθήματά του ή να καταλάβει τα αίτια.
Όπως οι ενήλικοι εμφανίζουν πονοκεφάλους από την ένταση, στομαχόπονο ή διάρροια όταν άγχονται, έτσι και τα παιδιά αναφέρουν ότι δεν αισθάνονται καλά και παραπονιούνται ότι πονάει το στομάχι τους ή ότι έχουν ναυτία ή πονοκέφαλο. Με τον ίδιο τρόπο που οι ενήλικοι βιώνουν πραγματικά πονοκεφάλους από το στρες, τα παιδιά που εμφανίζουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα, συνήθως δεν προσποιούνται. Κατά την ιατρική εξέταση του παιδιού, το μοτίβο των συμπτωμάτων και τα ευρήματα της σωματικής εξέτασης δεν αντιστοιχούν στην περιγραφόμενη σοβαρότητα.
Συχνά, τα συμπτώματα εμφανίζονται τις σχολικές ημέρες και βελτιώνονται τα Σαββατοκύριακα. Συνήθως, απουσιάζουν τα συμπτώματα που θα συνόδευαν σοβαρές παθήσεις, όπως η απώλεια βάρους, ο πυρετός και οι εμετοί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ σοβαρά και να θορυβήσουν τους γονείς και το γιατρό.
Ο γιατρός μπορεί να θεωρήσει ότι αδυνατεί να διαγνώσει κάποια δυσδιάκριτη νόσο και να προχωρήσει σε μια σειρά εξετάσεων, οι οποίες, ωστόσο, δίνουν αρνητικά αποτελέσματα. Τελικά, με τη σχολαστική εξερεύνηση των ψυχολογικών στρεσογόνων παραγόντων, εντοπίζονται τα ζητήματα που προκαλούν τα συμπτώματα.
Τι προκαλεί τη σχολική φοβία και την αποφυγή του σχολείου;
Τόσο η σχολική φοβία όσο και η αποφυγή του σχολείου οφείλονται στο άγχος ή το στρες που προκαλεί το σχολικό περιβάλλον. Τα μικρά παιδιά μπορεί να μη νιώθουν τόσο ασφαλή στο σχολείο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν το παιδί είναι ντροπαλό. Μερικές φορές, αυτά τα σύνδρομα συνδέονται με την πρόσφατη απώλεια ενός μέλους της οικογένειας ή με τις ενδοοικογενειακές εντάσεις. Η απροθυμία του παιδιού να πάει στο σχολείο μπορεί να προκύπτει επίσης από την αντιμετώπιση δυσκολιών σε κάποιες σχολικές εργασίες, οι οποίες ενδεχομένως να οφείλονται σε αναπτυξιακή καθυστέρηση ή μαθησιακή αναπηρία. Μερικές φορές, τα πειράγματα των συμμαθητών ή η ενδοσχολική βία προκαλεί στο παιδί αποστροφή για το σχολείο.
Η αποφυγή του σχολείου μπορεί να αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα. Απαιτείται, λοιπόν, υπομονή και επιμονή. Το πρώτο βήμα είναι η ιατρική αξιολόγηση, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρξης κάποιας σοβαρής νόσου. Όταν αποκλειστεί αυτό το ενδεχόμενο, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση των αιτιών. Ίσως χρειαστεί να ζητήσετε τη βοήθεια ενός παιδοψυχίατρου ή κοινωνικού λειτουργού. Για να κατανοήσετε το πρόβλημα σε βάθος, μπορείτε να ζητήσετε πληροφορίες και από το προσωπικό του σχολείου. Είναι σημαντικό να στηρίζετε και να εμπιστεύεστε το παιδί σας.
Παράλληλα, πρέπει να κατανοήσετε ότι απαιτείται αντιμετώπιση των στρεσογόνων παραγόντων που προκαλούν το πρόβλημα. Το παιδί πρέπει να επιστρέψει στο σχολείο το συντομότερο δυνατόν. Όσο περισσότερο απουσιάσει, τόσο περισσότερο θα δυσκολευτεί να επιστρέψει. Η καλή επικοινωνία ανάμεσα στις οικογένειες, το προσωπικό του σχολείου και τους θεραπευτές είναι απαραίτητη για να καταστρωθεί το κατάλληλο πρόγραμμα επιστροφής στο σχολείο.
