Είναι η κυριότερη αιτία θανάτου πλέον σε άνδρες αλλά και γυναίκες. Αυτό όμως δεν συνέβαινε ανέκαθεν. Πριν από τη μεγάλη διάδοση των στριφτών τσιγάρων ο καρκίνος στον πνεύμονα ήταν λιγότερο συχνός. Σήμερα το κάπνισμα προκαλεί το 90% των θανάτων από καρκίνο πνεύμονα ενώ η έκθεση σε άλλες ερεθιστικές για τους πνεύμονες ουσίες παίζουν μικρότερο ρόλο.
Πως το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο στον πνεύμονα;
Τα τσιγάρα δεν είναι συνδεδεμένα μόνο με ερεθιστικές χημικές ουσίες. Είναι και το αίτιο. Είναι και το αίτιο του αφοπλισμού των πνευμόνων από τη φυσική τους άμυνα η οποία γίνεται μέσω των κροσσών του βρογχικού επιθηλίου το οποίο με το κάπνισμα καταστρέφεται.
Ανίχνευση καρκίνου του πνεύμονα.
Μπορεί να εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο; Μια απεικονιστική μέθοδος η οποία ονομάζεται spiral CT θεωρείται ότι μπορεί να ανιχνεύσει καρκινικές βλάβες στον πνεύμονα σε πρώιμο στάδιο αλλά δεν είναι σαφές το πώς μπορεί να βρεθούν πρόωρα αυτοί οι ασθενείς. Ακόμα ερευνά το Εθνικό κέντρο καρκίνου τη σκοπιμότητα (κόστος/ όφελος) αυτής της εξέτασης.
Ποια τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα;
Η νόσος αρχίζει τη διαδρομή της συνήθως με ύπουλο τρόπο. Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν συμπτώματα. Όσο εξελίσσεται η νόσος αρχίζει η συμπτωματολογία η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Επίμονο βήχα.
- Πυρετό.
- Πόνο στο στήθος ιδίως στη διάρκεια βαθειάς εισπνοής.
- Συριγμό/ σφύριγμα στο στήθος ή/ και δυσχέρεια στην αναπνοή.
- Αιμόφυρτα πτύελα /Αιμόπτυση.
- Κόπωση.
- Ανορεξία.
- Απώλεια σωματικού βάρους.
Διάγνωση της νόσου.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο καρκίνος δεν μπορεί να ανιχνευθεί πριν προκαλέσει συμπτώματα όπως χρόνιο βήχα και συριγμό. Στην περίπτωση αυτή ο θεράπων γιατρός θα συστήσει ακτινογραφία θώρακος ή μια άλλη απεικονιστική μέθοδο. Μπορεί επίσης να ζητηθεί εξέταση πτυέλων. Αν κάποια από τις παραπάνω εξετάσεις παραπέμπει σε υπόνοια κακοήθειας μπορεί να απαιτηθεί βιοψία.
Τύποι καρκίνου του πνεύμονα.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι οι οποίοι διαχωρίζονται από την εικόνα που δίνουν τα καρκινικά κύτταρα στο μικροσκόπιο. Ο μικροκυτταρικός καρκίνος είναι και ο πλέον επιθετικός υπό την έννοια ότι πάρα πολύ γρήγορα μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα μέρη του σώματος, να δώσει δηλ. μεταστάσεις. Αυτή η μορφή είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την καπνιστική συνήθεια. Πολύ σπάνια η μορφή αυτή συναντάται σε μη καπνιστές.
Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος αναπτύσσεται πιο αργά και είναι πολύ περισσότερο συχνός φτάνοντας και το 90% των περιπτώσεων όλων των πνευμονικών καρκίνων.
Σταδιοποίηση.
Η σταδιοποίηση μας είναι χρήσιμη για να δούμε πόσο εκτεταμένη είναι η νόσος.
Υπάρχουν διαφορετικά συστήματα για τους δύο αυτούς τύπους:
Για τον μικροκυτταρικό καρκίνο:
Δύο στάδια:
Α) Περιορισμένο, που σημαίνει ότι αφορά τον ένα πνεύμονα και πιθανόν και κοντινούς λεμφαδένες και
Β) Εκτεταμένο που σημαίνει ότι η νόσος έχει επεκταθεί και στον άλλο πνεύμονα ή /και σε άλλα όργανα.
Στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο υπάρχουν τέσσερα στάδια , ανάλογα με την επέκταση της νόσου.
Δείκτες επιβίωσης.
Σύμφωνα με μελέτες της Αμερικανικής εταιρείας θώρακος και σε ασθενείς οι οποίοι διαγνώστηκαν με καρκίνο μεταξύ των ετών 1998-2000 ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρισκόταν η νόσος τη στιγμή της διάγνωσης, ο δείκτης πενταετούς επιβίωσης κυμαινόταν μεταξύ 1-49% σε ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο. Δεδομένου ότι η θεραπεία έχει σημειώσει προόδους τα τελευταία χρόνια, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ακόμη καλύτερα.
Θεραπεύοντας τον καρκίνο στα αρχικά στάδια.
Όταν ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος διαγνωστεί έγκαιρα η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να προσφέρει θεραπεία. Ο χειρουργός θα προχωρήσει στην αφαίρεση του τμήματος του πνεύμονα που έχει τον όγκο ή στην ανάγκη στην αφαίρεση ολόκληρου του πνεύμονα. Μερικοί ασθενείς μετά την επέμβαση υποβάλλονται σε ακτινοβολία ή /και χημειοθεραπεία με στόχο την εξουδετέρωση καρκινικών κυττάρων που πιθανόν έχουν παραμείνει.
Η χειρουργική αντιμετώπιση δεν αφορά, δυστυχώς, τους πάσχοντες από μικροκυτταρικό καρκίνο δεδομένου ότι αυτός , κατά τη στιγμή της διάγνωσης είναι ήδη εκτεταμένος.
Αντιμετωπίζοντας τον ήδη εκτεταμένο καρκίνο πνεύμονα.
Όταν ο καρκίνος στον πνεύμονα είναι τόσο εκτεταμένος, η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να συμβάλλει αφενός μεν στην παράταση ζωής αφετέρου δε στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η ακτινοβολία και η ΧΜΘ μπορούν να περιορίσουν την έκταση του όγκου και να βοηθήσουν στον έλεγχο της συμπτωματολογίας, όπως για παράδειγμα τους πόνους στα οστά και την απόφραξη των αεραγωγών. Η χημειοθεραπεία είναι η κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση του μικροκυτταρικού καρκίνου πνεύμονα.
Η ζωή μετά τη διάγνωση.
Έχοντας γίνει η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα ο ασθενής έχει υποστεί ένα σοκ και η σύνδεσή του με το κάπνισμα θα τον κάνει να υποφέρει από τη διακοπή του. Εδώ πρέπει να καταστεί σαφές ότι δεν είναι καθόλου αργά για να γίνουν κάποιες αλλαγές στη ζωή του ασθενούς. Έχει αποδειχτεί ότι ασθενείς στους οποίους διεγνώσθη καρκίνος στον πνεύμονα και διέκοψαν το κάπνισμα έχουν καλύτερη πρόγνωση από αυτούς που συνέχισαν να καπνίζουν.
Καρκίνος πνεύμονα και παθητικό κάπνισμα.
Αν και το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία καρκίνου του πνεύμονα εν τούτοις δεν είναι η μοναδική. Εισπνέοντας τον καπνό των άλλων στο σπίτι ή το εργασιακό περιβάλλον φαίνεται ότι αυξάνεται ο κίνδυνος προσβολής.Άτομα που ζουν με καπνιστές έχουν πιθανότητες 20-30% περισσότερο να αναπτύξουν καρκίνο στον πνεύμονα συγκριτικά με αυτούς που ζουν με μη καπνιστές.
Καρκίνος πνεύμονα και εργασιακό περιβάλλον.
Συγκεκριμένα επαγγέλματα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε καπνιστές και μη. Άτομα που εργάζονται σε περιβάλλον όπου υπάρχουν συγκεκριμένες χημικές ουσίες όπως για παράδειγμα ουράνιο, αρσενικό κ.ά. πρέπει να παίρνουν προφυλάξεις ώστε να περιορίσουν την έκθεση. Ο αμίαντος ο οποίος κάποτε χρησιμοποιείτο ευρέως αποτελεί επίσης παράγοντα πρόκλησης καρκίνου στον πνεύμονα. Σήμερα χρησιμοποιείται σπάνια αλλά άτομα που κατά το παρελθόν εκτέθηκαν σ αυτόν ακόμα και σήμερα βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο.
Καρκίνος πνεύμονα και ατμοσφαιρική ρύπανση.
Παρά το γεγονός ότι προκαλεί ασύγκριτα λιγότερα περιστατικά καρκίνου από ό,τι το κάπνισμα, εν τούτοις η ατμοσφαιρική ρύπανση συμβάλλει στην ανάπτυξη της νόσου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ρύπανση από τα αυτοκίνητα και τα εργοστάσια μπορεί να προσβάλλουν τους πνεύμονες με παρόμοιο τρόπο με αυτόν του παθητικού καπνίσματος. Σε παγκόσμιο επίπεδο η ατμοσφαιρική ρύπανση εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 5% των θανάτων από καρκίνο στον πνεύμονα.
Άλλοι παράγοντες.
Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πνεύμονα.
Πόση νερού με υψηλή περιεκτικότητα σε αρσενικό.
Πρόληψη.
Το κυριότερο μέτρο πρόληψης έναντι του καρκίνου του πνεύμονα είναι ένα:
ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΕΤΕ!
Αν το κάνετε, ζητήστε βοήθεια για να σταματήσετε. Μετά από μία πενταετία από την ημέρα διακοπής θα έχετε μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου στον πνεύμονα κατά 50%. Και μια δεκαετία μετά οι πιθανότητες προσβολής είναι ίσες με αυτές των μη καπνιστών.
