Βρισκόμαστε στο 1965 όταν μία ομάδα φοιτητών στο Αριστοτέλειο ιδρύει τη Φοιτητική Ομάδα Θεάτρου και Κινηματογράφου, που αποτέλεσε τον προάγγελο του Θεατρικού Εργαστηρίου Θεσσαλονίκης, ενός σπουδαίου κομματιού της σύγχρονης πολιτιστικής ιστορίας της πόλης.
Βρίσκοντας στέγη σε διάφορες μπουάτ και καφενεία κάνει τα πρώτα της βήματα, ώσπου το 1969 η «Τέχνη», με πρόεδρο το Λίνο Πολίτη, παραχωρεί μία σάλα στο Φ.Ο.Θ.Κ, ο οποίος λειτουργεί πλέον με τον τίτλο «Θεατρικό Εργαστήρι» της «Τέχνης». Την επόμενη χρονιά δίνεται η δυνατότητα και στήνεται θεατρική σκηνή στον Κινηματογράφο Αμαλία.
Η περίοδος όμως είναι δύσκολη και η χούντα δεν επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία του Εργαστηρίου.
«Υπήρχε ένα μάζωμα ανθρώπων ίδιας αντίληψης, που είχε σαν αποτέλεσμα καθημερινά να υπάρχει στο χώρο παρουσία ασφάλειας, συνεχείς έλεγχοι και συλλήψεις μελών του Θεατρικού Εργαστηρίου. Βρισκόμασταν στο μάτι του κυκλώνα», εξηγεί ο Κώστας Γακίδης, από τα βασικά μέλη του ΘΕΘ.
«Ο αρχικός βασικός πυρήνας ήμασταν εγώ, τα αδέρφια Παπαδημητρίου, η Ελένη Μακίσογλου, ο Στράτος Τρίπκος, η Λιάνα Οικονόμου, ο Νίκος Ναουμίδης που τον «χάσαμε» δυστυχώς πέρσι, και η Κατερίνα Σιώρη. Αν ξεχνάω κάποιον ας με συγχωρέσει» δηλώνει ο ίδιος και προσθέτει «Υπήρχε και υπάρχει μέχρι και σήμερα ένας δεσμός αίματος μεταξύ μας, με τόσες κοινές εμπειρίες και αναμνήσεις».
Τα επόμενα χρόνια χρησιμοποιήθηκαν διάφοροι χώροι, μέχρι και το 1976 όταν το Θεατρικό Εργαστήρι βρίσκει στέγη πλέον στο Άνετον. Ο χώρος εκμισθώνεται από την Ιονική Λαϊκή Τράπεζα και γίνεται κανονικό θέατρο με τον κόπο και τον αγώνα των μελών του Εργαστηρίου. Φτιάχνεται η σκηνή, τα καμαρίνια, ο φωτισμός.
«Πολλά έργα ανέβηκαν και πάρα πολλοί άνθρωποι πέρασαν από εκεί. Ο κόσμος ίσως ούτε μπορεί να φανταστεί πόσοι ηθοποιοί έκαναν τα πρώτα βήματα της μεγάλης καριέρας τους στο ΘΕΘ. Ο Παύλος Κοντογιαννίδης, η Ελένη Γερασιμίδου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη είναι μερικά μόνο ονόματα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Γακίδης.
Μεταξύ πολλών άλλων από το Θεατρικό Εργαστήρι πέρασαν ακόμη ο Φούλης Μπουρντούρογλου, η Δέσποινα Πανταζή και ο Χρήστος Στέργιογλου.
Ο Παύλος Κοντογιαννίδης στην παράσταση «Το Ψωμάδικο» από το Θεατρικό Εργαστήρι
Ο Χρήστος Στέργιογλου σε παράσταση από το ΘΕΘ (κάτω αριστερά)
Το θεατρόφιλο κοινό της πόλης ακολούθησε τα βήματα του ΘΕΘ όμως το ευρύτερο κοινό δεν ήταν πάντα εκεί. «Ειδικά μέσα στη χούντα, υπήρξε μία μεγάλη στήριξη κυρίως από ανθρώπους που ήταν αντίθετοι στο καθεστώς. Γενικά πάντως το Θεατρικό Εργαστήρι δεν αγκαλιάστηκε από το πλατύ κοινό της πόλης. Ίσως φταίει γι’ αυτό ότι ήμασταν κι εμείς κάπως δύσκολοι στο ρεπερτόριο μας».
Τι ισχύει όμως σήμερα; «Είμαι ευτυχής που σήμερα είναι λίγοι αυτοί που θυμούνται το Θεατρικό Εργαστήρι. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα υπάρχει ζωή στο θέατρο από πολλές πειραματικές ομάδες. Τότε ήμασταν οι μόνοι», εξήγησε ο κ. Γακίδης με μία αισιόδοξη ματιά στην θεατρική ζωή της πόλης.
Στο ερώτημα αν υπάρχουν κάποιες παραστάσεις που να ξεχωρίζει η απάντηση ήταν άμεση.
«Η πρώτη παράσταση σταθμός ήταν το «Ο άνδρας είναι άνδρας» του Μπέρτολ Μπρεχτ, που ανεβάσαμε στην αίθουσα της Τέχνης στην Κομνηνών. Με μεγάλη προσπάθεια και προσοχή στο έργο του Μπρέχτ ανεβάσαμε μία παράσταση με ομαδική σκηνοθεσία. Η κριτική του Μύρη (Κώστας Γεωργουσόπουλος) στο Κυριακάτικο Βήμα ήταν διθυραμβική και καθιέρωσε το Εργαστήρι».
Όσο για τη δεύτερη παράσταση αυτή ήταν η Φαύστα του Μποστ σε μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη επί χούντας. «Πραγματικά κάθε βράδυ γινόταν χαμός» θυμάται ο Κώστας Γακίδης.
Όπως όμως όλα τα πράγματα στη ζωή, έτσι και το ΘΕΘ είχε το τέλος του. «Εκεί περίπου στο 1982 με 1983 το Θεατρικό Εργαστήρι άρχισε να φθίνει, ώσπου και διαλύθηκε το 1989».
Από τη μεριά του ο Στράτος Τρίπκος, επίσης από τα πρώτα μέλη του Θεατρικού Εργαστηρίου, αντιμετωπίζει με μία πικρία την κατάληξη του όλου εγχειρήματος.
«Το Θεατρικό Εργαστήρι, είναι σήμερα μία ανάμνηση. Μία πικρή ανάμνηση αποτυχίας, γιατί θα ήθελα να υπάρχει και σήμερα» ανέφερε συγκεκριμένα.
Στον απολογισμό του για τους λόγους που δεν υπήρξε συνέχεια για το ΘΕΘ πρόσθεσε πως η «φθορά ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980 λόγω των πολιτικών εξελίξεων εκείνης της περιόδου, αλλά και δικών μας αδυναμιών να ακολουθήσουμε τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα. Είχαμε ένα κοινωνικοπολιτικό πρόσωπο κι έτσι δεν δίναμε τόσο σημασία στο καλλιτεχνικό κομμάτι. Κυριαρχούσε το σύνθημα, το περιεχόμενο και όχι η μορφή».
Ωστόσο οι αναμνήσεις για τον ίδιο είναι πολλές και όλες είναι καλές, αν και υπήρξαν και παραστάσεις για τις οποίες «δεν είχαμε την ανταπόκριση από το κοινό που περιμέναμε και θα θέλαμε».
Για το παρόν και το μέλλον της θεατρικής σκηνής της πόλης ο κ. Τρίπκος εκφράζει συγχρόνως την αισιοδοξία του καθώς όπως δηλώνει: «είναι πολύ ενδιαφέρουσα η σημερινή σκηνή και ειδικά από πολλές μικρές ομάδες. Την παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον», δείχνοντας πως η Θεσσαλονίκη παραμένει κοιτίδα για το θέατρο αλλά και τον πολιτισμό γενικότερα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μεταξύ άλλων πρόεδροι στο Θεατρικό Εργαστήρι διετέλεσαν ο Κώστας Λαχάς και ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης.
Η Λιάνα Οικονόμου κατά τη διάρκεια πρόβας
Ο Κώστας Γακίδης εν δράσει
Από το πρόγραμμα της παράστασης Spectacle – «Λιθοθραύστης» ο Νικόλας Άσιμος
Έργα που ανέβασε το Θεατρικό Εργαστήρι
1970
Φ. Αρραμπάλ, «Φαντό και Λιζ»
1971
Ζ. Πρεβέρ, «Σπεκτάκλ»
1972-1973
Μ. Μπρεχτ,»Ο άντρας είναι άντρας»
Μποστ, «Φαύστα»
1973-1974
Μ. Ποντίκας, «Τρομπόνι»
Μποστ,»Φαύστα»
Γκ. Μπρύχνερ, «Βόυτσεκ»
1974-1975
Αριστοφάνης, «Ιππής»
Μ. Φρις, «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές»
1975-1976
Γ. Σκούρτης, «ΑΠΕΡΓΙΑ»
Μ. Μπρεχτ, «Το ψωμάδικο»
1977
Μ. Μισέλ, «Ο κυριακάτικος περίπατος»
Α. Παπαπέτρου, «Οι προσκυνημένοι»
1978
Σ. Σουντουλίδης, «Το ράντζο το δικό μ΄»
1979
Έντεν Φον Χόρβατ, «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης»
1980
Μ. Μπρεχτ, «Η εξαίρεση και ο κανόνας»
1981
Μπρεχτ – Λαίγκ – Καπετανάκη, «Ανδρόγυνα»
Π. Μάρκαρης, «Οι φιλοξενούμενοι»
1982
Πέτερ Βάις, «Η δολοφονία του Μαρά»
1983
Ευρυπίδης, «Ο Κύκλωπας»
Ου. Σαίξπηρ, «Με το ίδιο Μέτρο»
«Παλιά μας τέχνη κόσκινο» από συρραφή κωμωδιών των Μπουλουκιών
1984
Γρ. Ξενόπουλος, «Το Φιόρο του Λεβάντε»
1985
Αριστοφάνης, «Οι βάτραχοι»
1986
Μολιέρος, «Ο κατά φαντασίαν ασθενής»
1987
Τζ. Χόπκινς, «Χαμένος χρόνος»
1988
Τζ. Ορτον, «Τα γούστα του Κυρίου Σλόαν»
1989
Ζωρζ Κουρτελί, «Αγαπάτε αλλήλους»
Του Κώστα Κόπτσιου
