Τα τρία σενάρια που παίζουν για την Ελλάδα καταγράφει η HSBC σε έκθεσή της, λίγο πριν το κρίσιμο Eurogroup, η οποία φέρει τον τίτλο «Ποιος θα κάνει πρώτος πίσω;». Όπως σημειώνει ο οίκος, μετά την αποτυχημένη προηγούμενη συνεδρίαση έγιναν ξεκάθαρες οι θέσεις όλων των πλευρών:
* Η Γερμανία θέλει το ΔΝΤ αλλά δεν θέλει επιπλέον μέτρα για το χρέος.
* Το ΔΝΤ θέλει μέτρα για το χρέος προκειμένου να βάλει κεφάλαια.
* Η Ελλάδα θέλει «διαύγεια» για το χρέος και πρόσβαση στο QE καθώς και έξοδο στις αγορές.
* Η ΕΚΤ χρειάζεται συγκεκριμένο βαθμό «διαύγειας» ως όρο για να εντάξει τα ελληνικά ομόλογα στο QE.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω θέσεων, η HSBC καταγράφει τρία πιθανά σενάρια για να αρθεί το αδιέξοδο.
1) Γερμανία και ΔΝΤ βρίσκουν κοινό έδαφος στο θέμα του χρέους, επιτρέποντας στο Ταμείο να μετάσχει αλλά και χωρίς να χρειαστεί ο Β. Σόιμπλε να περάσει κάποια ρύθμιση από το γερμανικό κοινοβούλιο. Κατά την HSBC, αν τα μέτρα για το χρέος που αποφασίστηκαν τον Μάιο του 2016 εφαρμοστούν πλήρως, θα πρέπει να είναι αρκετά για να καλυφθούν τα κριτήρια του ΔΝΤ στην έκθεση βιωσιμότητας χρέους (DSA). Αυτό όμως εξαρτάται και με το εάν το Ταμείο είναι διατεθειμένο να περιλάβει στις εκτιμήσεις του ελαφρά μικρότερα επιτόκια, λίγο υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και πρόβλεψη για περισσότερη ανάπτυξη. Η συγκεκριμένη λύση συζητήθηκε επί μακρόν στο προηγούμενο Eurogroup αλλά μοιάζει απίθανο το ΔΝΤ να προχωρήσει τώρα σε επανεξέταση των προβλέψεών του, ειδικά μετά τα τελευταία σχόλια της Λαγκάρντ.
2) Η Ελλάδα αποδέχεται την πρόταση του ΔΝΤ για εκταμίευση σε επόμενο στάδιο, όταν η ευρωζώνη προσφέρει περαιτέρω ελάφρυνση χρέους. Αυτό σημαίνει ότι το Eurogroup θα αποφασίσει την εκταμίευση δόσης 9-10 δισ. ευρώ, επιτρέποντας στην Ελλάδα να αποφύγει default σε ΕΚΤ και ιδιώτες ομολογιούχους τον Ιούλιο και να πληρώσει μέρος από τα ληξιπρόθεσμα που οφείλει το Δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς όμως να εξασφαλίζει ένταξη στο QE.
3) Η ΕΚΤ αποδέχεται την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE, ακόμα και χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Αλλωστε η κεντρική τράπεζα μπορεί να φτάσει σε συμπεράσματα για το ελληνικό χρέος, ανεξάρτητα από το ΔΝΤ. Υπάρχει άλλωστε, θυμίζει η HSBC, το προηγούμενο του ESM που ήδη υποστηρίζει ότι δεδομένων όσων ρυθμίσεων έγιναν ήδη στο χρέος, αυτό είναι βιώσιμο.
Η ΕΚΤ έχει ήδη σημαντική έκθεση στα ελληνικά ομόλογα, περιλαμβανομένων 2 δισ. ευρώ που λήγουν τον Ιούλιο και για τα οποία θέλει να εξοφληθεί. Παράλληλα υπάρχει η έκθεση σε δανεισμό προς τις ελληνικές τράπεζες (περιλαμβανομένων 45 δισ. μέσω του ELA). Δίνοντας στην Ελλάδα πρόσβαση στο QE, θα βοηθήσει να μειωθεί η έκθεσή της. Η HSBC εκτιμά ότι αυτή είναι πιθανή λύση, αν και θα απαιτήσει τουλάχιστον περισσότερη δέσμευση στα μέτρα ελάφρυνσης χρέους (τουλάχιστον να φύγει η φράση «αν είναι απαραίτητο» που υπάρχει στη συμφωνία του Eurogroup για την ελάφρυνση χρέους τον Μάιο του 2016) και θα σύρει περισσότερο την ΕΚΤ σε «πολιτικό βούρκο».
Η Ελλάδα μπορεί να κληθεί πάλι να υποχωρήσει
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ελλάδα αναγκάστηκε στο παρελθόν να υποχωρήσει και ίσως αναγκαστεί να το ξανακάνει, αποδεχόμενη δόση χωρίς QE. Όπως ωστόσο σημειώνει η HSBC, μια τέτοια επιλογή θα είναι ξεκάθαρα «υπο-βέλτιστη» και εγείρει ορισμένα σημαντικά ερωτήματα. Πρώτον, το εάν είναι πολιτικά βιώσιμη ή θα δημιουργήσει πρόβλημα στον ΣΥΡΙΖΑ και πιθανά πρόωρες εκλογές. Δεύτερον, γεννάται το ερώτημα αν η χώρα μπορεί χωρίς το QE να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές, κάτι που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να βγει από το πρόγραμμα τον επόμενο χρόνο και είναι προς το συμφέρον και των εταίρων της Ελλάδας. Τρίτον, το εάν θα είναι αρκετή για να δώσει την απαραίτητη ώθηση στην τόνωση της εμπιστοσύνης στην οικονομία και να βοηθήσει την επιστροφή καταθέσεων.
Τι θα γίνει αν δεν κάνει κανείς πίσω
Δεν συμφέρει κανέναν αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης, σημειώνει η HSBC. Η ευρωζώνη φαίνεται πως μπαίνει σε αναπτυξιακό μονοπάτι και οι γερμανικές εκλογές έρχονται (24 Σεπτεμβρίου). Μια εβδομάδα όμως πριν το κρίσιμο Eurogroup, ο χρόνος είναι περιορισμένος και αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν η Ελλάδα έχει τα χρήματα να πληρώσει τα ομόλογα που λήγουν τον Ιούλιο και αν θα το κάνει.
Κατά την εκτίμηση της HSBC, ίσως τα χρήματα να υπάρχουν χάρη στο υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα (2 δισ. ευρώ στα τέλη Απριλίου) και τα χρήματα που βρίσκονται κατατεθειμένα στην ΕΚΤ (5 δισ. ευρώ στα τέλη Απριλίου). Αυτό όμως θα σημάνει «στέγνωμα» της οικονομίας και πιθανά επιστροφή στην ύφεση από την οποία ξέφυγε το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Η κυβέρνηση ίσως επιλέξει να μην πληρώσει τα 300 εκατ. ευρώ υποχρεώσεων προς το ΔΝΤ που λήγουν στις 18 Ιουνίου, όπως έκανε το 2015. Θα πληρώσει τους ιδιώτες ομολογιούχους για να διατηρήσει τις πιθανότητές της για έξοδο στις αγορές και την ΕΚΤ για να αποφύγει την άρση του waiver, που επιτρέπει τα ελληνικά ομόλογα να γίνονται αποδεκτά από την ΕΚΤ για πράξεις αναχρηματοδότησης.
Χωρίς συμφωνία, η Αθήνα ίσως αποφασίσει να αναστρέψει κάποιες από τις ψηφισμένες μεταρρυθμίσεις που πέρασαν με την προοπτική μιας «παγκόσμιας συμφωνίας» και συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, ανοίγοντας έτσι ένα νέο γύρο πολιτικής αβεβαιότητας και ανησυχιών που σχετίζονται με το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
