Ο κορυφαίος Γάλλος φιλόσοφος Πολ Μπαλανφά έρχεται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης
Έναν από τους κορυφαίους φιλοσόφους του κόσμου, ο οποίος διαθέτει σημαντικές περγαμηνές στη μελέτη των θρησκευτικών ιδεών, υποδέχεται το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, φιλοξενεί τον Πολ Αντρέ Μπαλανφά (Paul André Ballanfat), καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα «Η κρίση της νεωτερικότητας» την Πέμπτη 8 Ιουνίου, στις 20.00 (Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης, κτήριο Μ2, ισόγειο). Η διάλεξη εντάσσεται στον κύκλο εκδηλώσεων λόγου και τέχνης για το ευρύ κοινό και έχει ελεύθερη είσοδο.
Ο διακεκριμένος Γάλλος στοχαστής θα αναλύσει τις παραμέτρους της σύγχρονης αστάθειας και όξυνσης, σε αντιδιαστολή με τη μέχρι πρότινος πίστη στη διαρκή πρόοδο του ατόμου και τις απεριόριστες δυνατότητες του ανθρώπινου νου.
Θεματικός άξονας της ομιλίας του είναι η κατάρρευση των οραματικών διεξόδων που καλλιέργησε ο μοντερνισμός από την εποχή του Διαφωτισμού έως το τέλος του 20ου αιώνα. Αυτή η σοβούσα κρίση της νεωτερικότητας και του πολιτισμού διατρέχει πλέον διαφορετικούς τομείς της ανθρώπινης δράσης, όπως την πολιτική, η οποία αγνοεί την ηθική, την τεχνική, η οποία χρησιμοποιεί τη φύση ως εργαλείο, και την τεχνολογία, η οποία κατευθύνει τη ζωή των πολιτών, για να υπηρετήσει πρωτίστως τους χρησιμοθηρικούς σκοπούς της. Την ίδια ώρα, οι ραγδαίες αλλαγές, κοινωνικές και οικονομικές, είναι αδύνατον να ενσωματωθούν σε ενιαία διήγηση.
Νεωτερικές μουσικές συνθέσεις
Μετά την ομιλία του Πολ Αντρέ Μπαλανφά, θα ακολουθήσει διάλογος με το κοινό. Στη συνέχεια, φοιτητές του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας θα ερμηνεύσουν στο πιάνο συνθέσεις εμποτισμένες με το πνεύμα του νεωτερισμού, αποδίδοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιρροές του μοντερνισμού στους τομείς της μουσικής έκφρασης και δημιουργίας. Το κοντσέρτο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έργα των Κλωντ Ντεμπισί (1862 – 1918), Λίνας Τόνια (1985-), Δημήτρη Τερζάκη (1938-) και Λαέρσιο ντι Φρίτας (1941-). Την ευθύνη του προγράμματος έχει ο καθηγητής Χανς – Ούβε Μάτσκε.
Η όλη εκδήλωση εντάσσεται στο διεπιστημονικό πρόγραμμα «Παραδόσεις και Νεωτερικότητα», το οποίο υποστηρίζεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κύριος στόχος του προγράμματος είναι να αναδειχθεί ότι η παράδοση επηρεάζει το παρόν και συνδιαλέγεται με το μέλλον, καθώς πολλές φορές το καινούργιο δεν προέρχεται από το μέλλον, αλλά εκφράζει ένα άλλο, διαφορετικό βλέμμα σ’ αυτό που ήδη υπάρχει. Το πρόγραμμα συντονίζεται από τον Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, καθηγητή της Βιβλικής Γραμματείας και Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, και τον Αργύρη Νικολαΐδη, καθηγητή της Θεωρητικής Φυσικής του ΑΠΘ.
Για την πρόσβαση στην εκδήλωση απαιτείται η προμήθεια δωρεάν δελτίων εισόδου, που θα διανεμηθούν από τα εκδοτήρια του ΟΜΜΘ αυστηρώς με σειρά προτεραιότητας μία (1) ώρα νωρίτερα, δηλαδή από τις 19.00. Οι διαθέσιμες θέσεις είναι περιορισμένες.
Κατά τη διάρκεια της διάλεξης θα παρέχεται η δυνατότητα ταυτόχρονης μετάφρασης από τα γαλλικά στα ελληνικά. Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά, σε πραγματικό χρόνο, ώστε να μπορέσουν να την παρακολουθήσουν εξ αποστάσεως, μέσω του διαδικτύου, όσοι δεν καταστεί δυνατόν να είναι παρόντες. Ο σύνδεσμος live streaming θα είναι διαθέσιμος κατά την ημέρα της εκδήλωσης στην ιστοσελίδα του Μεγάρου Μουσικής (www.tch.gr) και στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας ψηφιακής μετάδοσης «Δίαυλος» (https://diavlos.grnet.gr).
Η κόπωση του συστήματος
Σύμφωνα με τον Πολ Αντρέ Μπαλανφά, η κρίση που βιώνουμε σήμερα δεν είναι όπως όλες οι άλλες που έχουμε γνωρίσει από την ίδρυση της φιλοσοφίας και της πολιτικής, αλλά αντιστοιχεί σε ολική κρίση του συστήματος της μεταφυσικής.
Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, η επικαιρότητα περιγράφεται καλύτερα ως πλήρης εξάντληση. Στον μεταφυσικό ολοκληρωτισμό της τεχνοεπιστήμης αντιστοιχεί η κόπωση του συστήματος, εξουθενωμένου από την επιτυχία του. Κατά το παρελθόν η διαχείριση της κρίσης γινόταν εντός του πολιτικού χώρου που εφηύρε η αρχαία ελληνική φιλοσοφία («Πολιτικός» του Πλάτωνα) και λάμβανε χώρα σ΄ έναν κόσμο όπου τα πράγματα μετατρέπονταν σε ουσίες και υπόκειντο στην κυριαρχία της οντολογίας.
Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Γάλλος στοχαστής, η νεωτερικότητα είναι αντιμέτωπη με πρωτοφανέρωτες καταστάσεις. Το μέλλον εμφανίζεται απροσδιόριστο, ενώ οι πολιτικοί μεσσιανισμοί οδήγησαν την ανθρωπότητα στις γνωστές τραγωδίες του 20ου αιώνα. Η διασύνδεση με την οντολογική ουσία του κόσμου έχει χαθεί και δεν είναι πλέον διαθέσιμη η διήγηση ενός ήδη δοθέντος παρόντος. Όπως είχε υπογραμμίσει ο Nίτσε, εάν ο μηδενισμός έχει ήδη επικρατήσει, τότε χρειάζεται μεγάλη και σημαντική προσπάθεια, για να τον αντιμετωπίσουμε.
Ποιος είναι ο Πολ Αντρέ Μπαλανφά
Γεννημένος το 1960 στη Γαλλία, ο Πολ Αντρέ Μπαλανφά σπούδασε φιλοσοφία στη Λιόν και το Στρασβούργο, ενώ ακολούθως εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο πανεπιστήμιο Παρίσι ΙΙΙ (Sorbonne Nouvelle) με αντικείμενο τις Ανατολικές Γλώσσες & Πολιτισμό (1995). Από το 2009 κατέχει τη θέση του καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη, του παγκοσμίου φήμης γαλλόφωνου εκπαιδευτικού ιδρύματος, όπου οι διαλέξεις του για το Γερμανό φιλόσοφο Μάρτιν Χάιντεγκερ προκαλούν σχεδόν πάντα συνθήκες συνωστισμού, όσον αφορά στην προσέλευση φοιτητών. Εκτός από τις εκτενείς έρευνες και διαλέξεις του στο Ιράν, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και την Άπω Ανατολή, ο Γάλλος διανοητής έχει δημοσιεύσει πλήθος βιβλίων και μεταφράσεων με αντικείμενο την Ισλαμική Σκέψη και την Ιστορία του Μυστικισμού. Τα κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντά του αφορούν στις κλασικές και ισλαμικές σπουδές, το Μυστικό Ισλάμ, τον περσικό και οθωμανικό πολιτισμό κ.ά.
